depremin fizikle ilişkisi nedir



Cevap :

Deprem dalgaları, mal ve olabilir kaybına neden olan mekanik dalgalardandır. Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan Titreşimler dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları

ve yeryüzeyini sarsar.

 

Deprem, insanın hareketsiz kabul ettiği ve güvenle ayagini bastığı toprağın da oynayacağını ve üzerinde bulunan tüm yapılarında hasar görüp, can kaybına uğrayacak şekilde yıkılabileceklerini gösteren bir doğa olayıdır. Depremin nasıl oluştuğunu, deprem dalgalarının yeryüzü içinde ne şekilde yayıldıklarını, ölçü aletleri ve yöntemlerini, kayıtların değerlendirilmesini ile ilgili diğer konuları inceleyen bilim dalına "sismoloji" denir Deprem ve.

Depremler yeryüzünden belirli derinlikte, yerkabuğunun elastik kısmında meydana gelir. Bu elastik kısım, üst kabuk içinde bulunur. Bu kısımda uzun yıllar boyunca meydana gelen çok küçük yer değiştirmeler bir anda bir kaç metrelik kırılmalara neden olur. Oluşan bu kırılmalar depremi meydana getirir. Burada açığa çıkan, biçim değiştirme enerjisidir. Bu enerji, Titreşimler halinde daha uzak yerlere iletilir.

Plastik bir CETVEL kırılmak için yavaş yavaş eğilirse, cetvelde önce küçük çatlamalar meydana gelir. Belli noktadan sonra cetvelin elastik yapısı onu gerisi kuvvete dayanamayıp bir anda kırılır. Bu durumda bir enerji açığa çıkar, işte depremdeki enerjide aynen bu şekilde açığa çıkar. Yer içerisinde meydana gelen bir deprem ya da patlatma anında çok büyük miktarda enerji açığa çıkar. Bu enerjinin bir kısmı faylanma ile kayaçların deformasyonu için kullanılırken, kalan kısmı ise ortamın özelliklerine bağlı olarak yer içerisinde elastik dalgalar şeklinde yayılır. Deprem dalgalar olarak bilinen bu elastik dalgalar, depremi oluşturan kırılma ve faylanma nedeniyle kaynaktan uzaklaşacak şekilde tüm yönlere doğru farklı türlerde yayılırlar. DEPREMDE açığa çıkan enerji iki farklı dalga aracılığı ile ortam boyunca yayılır. Bu dalgalar, cisim ve yüzey dalgalarıdır.

Cisim dalgaları, kaynaktan bütün yönlere doğru yayılarak, yer içerisinde seyahat ederler. Yüzey dalgaları ise hemen hemen yer kürenin yüzeyine paralel bir şekilde yayılırlar. Her ne kadar yüzey dalgası hareketi, yerin belirli bir derinliğine kadar inse de, bu tip dalgalar Doğrudan yer içine doğru yayılamazlar, iki temel cisim dalgası vardır. Bunlar yer içerisinde farklı hızlarda yayılan ve kayıtlarda ilk görünen dalgalardır. Cisim dalgaları, yerin derinliklerinde yüzeyine oranla daha hızlı yayılırlar. Bunlar sıkışma ve kesme dalgaları olarak adlandırılır. Cisim dalgaları P-dalgası ve S-dalgası diye ikiye ayrılır.

 

 

 

P DALGASI

 

Yer içerisinde en hızlı yayılan ve sismometreler tarafından ilk algılanan dalgalardır. Birincil (Primer), sıkışma ya da boyuna dalga olarak adlandırılmaktadır. Bu dalgalar nedeniyle dalganın yoyılmo doğrultusu üzerinde bulunan taneciklerin ileri-geri hareketinden dolayı yer sıkışma ve genişlemeye maruz kalır. Sıkışma dalgaları, yaptıkları bir çeşit ItMe-çekme hareketinden dolayı, geçtikleri Ortamları hacimce değiştirirler.