Cevap :
SORU 1 Bir cismin kütlesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangileri doğrudur?
1-Coğrafi konuma bağlı olarak değişir.
2-Maddenin temel özelliklerinden olup ayırt edici değildir.
3-Eşit kollu terazi ile ölçülür.
A)Yalnız 1 B)1 ve 2 C)1 ve 3
D)2 ve 3 E)1,2 ve 3
SORU 2 1-Bir cismin sahip olduğu madde miktarına o cismin kütlesi denir.
2-Bir cismin evrende kapladığı yere o cismin hacmi denir.
3-Yerçekiminin cisme uyguladığı kuvvete o cismin ağırlığı denir.
Yukarıdaki tanımlardan hangileri doğrudur?
A)Yalnız 1 B)Yalnız 2 C)1 ve 2
D)1 ve 2 E)1 ve 3
SORU 3 Aşağıdaki hangi maddeler su içine atılırsa toplam hacimde azalma
olur?
1-Kaya tuzu
2-Kum
3-Demir bilye
A)Yalnız 1 B)1ve 2 C)1 ve 3
D)2 ve 3 E)1,2 ve 3
SORU 4 1-Sıvılar sıkıştırılamazlar.
2-Gazlar çok az sıkıştırılırlar.
3-Katılar çok fazla sıkıştırılırlar.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A)Yalnız 1 B)Yalnız 2 C)Yalnız 3
D)1 ve 2 E)1 ve 3
SORU 5 Aşağıdaki yargılardan hangileri doğrudur?
1-Özkütlesi büyük olan bir sıvıya özkütlesi küçük olan bir sıvı akıtılırsa karışımın özkütlesi gittikçe küçülür.
2-Özkütle sabit sıcaklıkla değişmez.
3-Karışımın özkütlesi büyük olana daha yakındır.
A)Yalnız 1 B1 ve 2 C)1 ve 3
D)2 ve 3 E)1,2 ve 3
ÖZKÜTLE VE ÖZAĞIRLIK
Bir cismin birim hacminin kütlesine özkütle denir. Maddenin miktarına bağlı değildir. Sıcaklık veya basınç arttığında ya da azaldığında hacim değiştiğinden özkütle de değişir.
d = Yoğunluk- özkütle m= kütle, V = hacim, d = m / v = g / cm3
Soru: Bir cismin özkütlesi 4 gr/cm3 ise bu cismin özkütlesi kaç kg/m3’tür?
d =m/v =4 gr x10-3/ 10-6 d = 4x10-3 / 10-6 d =4.103 kg / m3
NOT: Bir cismin kütlesi attırıldığında hacmi de artar.
Soru: Bir cismin özkütlesi 3 gr/cm3’tür. Kütlesi 9 gr, hacmi 3 cm3 olan bu cismin kütlesini 2800 grama çıkarttığımızda;
a) Hacmi = ?özkütle değişmeyeceğinden
b) Özkütlesi = ? d = 3 = V=933,3cm3
Bazı cisimlerin özkütleleri
Katı(gr/cm3)
Sıvı(gr/cm3)
Gaz(gr/cm3)
Platin–21,4
Su–1
Hava -1,29x10–3
Altın–19,3
Civa–13,6
CO2 – 1,98X10–3
Kurşun–11,3
Yağ–0,9
O2 – 1,43X10–3
Demir–7,8
Alkol–0,789
Buz–0,9
Tahta–0,5
H2SO4–1,83
Sıcak hava? Soğuk hava
dsoguk su > dsıcak su
Homojen karışımların özkütleleri:
1 ve 2.kaptaki sıvılar 3.kapta homojen karışım yapılsın.
mT =m1.m2
VT = V+2V =3V
VT.dK = V1d1+V2d2
3VdK=V1d+2V3d
3dK =d+6ddK =7 / 3 d
d1?dK?d2
Soru: Özkütlesi 2 gr/cm3 olan sıvıda 40 cm3, özkütlesi 4 gr/cm3 olan sıvıdan da 40 cm3 alı-
narak homojen karışım yapılıyor.
a)Toplam hacim? V1+V2 a) VT =40+40 =80 cm3
b)Toplam kütle?b) mT= ? mT =m1+m2
c)Karışımın özkütlesi?m1= ? 40.2 =80 gr= 80+160
m2= ? 40.4 =160 gr = 240g
c)mT=m1+m2
VTdK =V1d1+V2d2 80dK =240dK=3 gr/cm3
Karışıma giren maddelerin hacimleri eşitse:
V1 = V2 = VdK =
Karışıma giren maddelerin kütleleri eşitse:
m1 = m2 = mdK =
Soru: Özkütlesi 3 gr/cm3 olan sıvı ile özkütlesi 5 gr/cm3 olan sıvı eşit hacimden karıştırıldıklarında özkütle – zaman grafiğini çiziniz.
a) V1 = V2
b) Eşit kütlede karışım yapılırsa;
dk = ?
a) V1 = V2dK = = 2.3.5 dK =(3+5) / 2= 4
b) dK = = = 3,75 gr/cm3
ÖZKÜTLE d =
tan ? =
tan ? = d =
Katıların özkütlesi:
d =
Sıvıların özkütlesi:
MT = m1 + m2 dKVT = d1V1 + d1V2
1- V1 = V2dK = Karışıma giren maddeler eşit hacimde iseler.
2- m1 = m2dK = Karışıma giren maddeler eşit kütlede iseler.
Gazların özkütlesi:
d =m: Atom sayısı = mol sayısı = n
Pv = n.R.T Paran Varsa = Ne RahaT V : Gazın hacmi
P:basınç*Not: Katı,sıvı ve gazların sıcaklıkları artırıldığında kütleleri sabit,
V:hacim hacimleri büyür. Özkütleleri ise azalır.
n:mol sayısı
R:sabit
T:sıcaklık
ÖRNEK SORULAR
1. 2 gr/cm3 özkütleli A maddesinden 20 cm3 , 1,2 gr/cm3 özkütleli B maddesinden 80 cm3 karıştırılırsa oluşan karışımın özkütlesi kaç gr/cm3 olur?
Cevap:
2. Özkütlesi 2 gr/cm3 olan ve suda erimeyen katı maddeden yapılmış 10 özdeş bilye, içinde 50 cm3 su bulunan bölmeli bir kaba konulduğunda, suyun düzeyi 80cm3 çizgisine kadar yükseliyor. Bilyelerden bir tanesinin kütlesi kaç gramdır?
Cevap:
3. Suyun yoğunluğu 1 gr/cm3 , alkolün yoğunluğu 0,8 gr/cm3 olduğuna göre;
Su ve alkolden eşit hacimler alınarak yapılan bir karışımın yoğunluğu nedir?
Su ve alkolden eşit kütleler alınarak yapılan bir karışımın yoğunluğu nedir?
Cevap:
a)
b)
SORULAR
7. Özkütlenin tanımını ve formülünü yazınız.
8. Özkütlesi 2 gr/cm3 olan ve suda erimeyen katı maddeden yapılmış 10 özdeş bilye 40 cm3 su bulunan bölmeli bir kaba konulduğunda, suyun düzeyi 70 cm3 çizgisine kadar yükseliyor. Bilyelerden bir tanesinin kütlesi kaç gramdır?
------------------------------------------------------------
KÜTLE VE AĞIRLIK
Kütle: Değişmeyen madde miktarıdır.(Hacmi dolduran atom sayısıdır.) m= gram, kg
Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür.
Ağırlık: Cismin kütlesi ile yer çekim ivmesinin çarpımına denir.
G = m.g g = Yerçekimi ivmesi = 9,81 ? 10 metre/saniye2
m = kütle G =ağırlık
Yerçekimi ivmesi(g): Kütlelerin farkından dolayı cisimlerin veya yerin cisimler üzerine uyguladığı kuvvete denir. Yerçekimi ivmesi dünya yüzeyinde: yer merkezinden uzaklaştıkça azalır, yaklaştıkça da bu değişim çok küçüktür. Kutuplardaki yerçekimi ivmesi ekvatordaki yer çekim ivmesinden daha büyüktür.
Büyük bir cisim düşünelim. Bir ucu ekvatorda diğer ucu kutuplarda olsun. Kütle merkezi ekvatorla kutup ortasında iken Ağırlık merkezi kutuplara yakın olur. Küçük cisimler için K.M ile ile Ağırlık merkezi aynı yerde alınabilinir.
KütleAğırlık
1-m ile gösterilir. 1-G ile gösterilir.
2-Birimi kg’dır. 2-Birimi gr’dır.
3-Eşit kkollu terazi ile ölçülür. 3-Dinamometre ile ölçülür.
4-Yerçekimine bağlı değildir.4-Yerçekimine bağlıdır.
5-Yerçekimi değişmez. 5-Yerçekimine bağlıdır.
Not: Ağırlık dinamometre ile(yaylı el kantarı) ölçülür.
Soru: Dünyadaki kütlesi 60 kg olan bir adamın ;
a) Dünyadaki kütlesini( g Dünya=10m / s2 alınız. )
b) Dünyadaki ağırlığını bulunuz?
a) m= 60 kg (kütle değişmez)
b) G =m.g 60.10 = 600 N
Soru: m =60 kg yerçekimi ivmesi dünyanın g dünya /6 yere götürülürse(Aya);
a) m= ? 60 kg(değişmez)
b) G= ? G=m.g = 60 * 10 / 6= 100 N
EŞİT KOLLU TERAZİ
1-Moment prensibi:
Kuvvet x kuvvet kolu = Yük x yük kolu
X.AO = Y.BO+M.n
AO = N = BO = Bölme sayısı
m:binicinin kütlesi
n: binicinin yeriX = Y+
x: ölçen kütle, y: ölçülen kütle
NOT: Terazinin hassasiyeti denir. Yani terazi bundan daha küçük değerleri ölçemez.
Sor:
2 gramlık binici sağ kolda 6. bölmede iken x
cismi 13 gr’la dengeleniyor. Kol uzunluğu 10. bölme ise x kaç gr ?
x= 13+m.n = 13+2.6 x =13+1,2 =14,2 gr
Soru:
AO = 10 bölme = N m = 2 gr n = 6
Y = x+m.n13 =x+2.6 13 – 1,2 = x
x = 11,8 gr
Soru: Kütleleri 45 ve 60 kğ olan Ali ile Mehmet şekildeki gibi tahterevallide dengelenmek istiyorlar.
a) Ali’nin yanına kaç kg daha kolmalıdır?
15 + 45 = 60 kg
b) Ali’nin önüne B’ye kaç kg konmalıdır?
Sağ = Sol60.2 = 45.2 + x.1
120 = 90 + x x = 30 kg
HATALI TERAZİ:
Terazinin sağ kolu sol koluna eşit değilse bu tip terazilere hatalı terazi denir. Kütlenin gerçek değerini bulmak için kütle, sağ ve sol kolda ayrı ayrı ölçülerek bulunur.
Gerçek kütle =
MGerçek =
Soru: Kolların uzunluğu eşit olmayan bir terazinin sağ kefesinde tartılan bir cisim 1,8 gr geliyor.Sol kefede tartılırsa 5 gr geliyor.Cismin gerçek kütlesi kaç gramdır?
Sola bSağ Sola bSağ
1,8 gr xx5 g
1,8xa = x.b1,8a=x.xax2= 5.1,8 5
x.a = 5.b b =x.ax =x = 5
x = 3 gr