10.sınıf türk edebiyatı fatih yayınları 41-42 -43 cevapları acilll

1. İslamiyet Öncesi Türklerde ölen kişilerin arkasından yakılan ağıtlara sağu denir. Yine aynı dönemde tabiatın güzelliklerini, aşkı ve sevgiyi işleyen şiirlere de koşuk adı verilir.

2. Edebiyatla ya da tarihle ilgili eserlerden eski Türklerin yaşayışı ve şiir söyledikleri törenler hakkında bilgi edininiz. Edindiğiniz bilgileri bir sunumla arkadaşlarınıza aktarmak üzere hazırlayınız.

2. Türkler İslamiyet’ten önce göçebe olarak yaşarlar, avcılık yaparak geçimlerini sağlarlar, savaşçı bir millet olup özellikle savaşlardan elde ettikleri ganimetlerle de geçimini temin ederler. Kışları ovalara yazları yaylalara giderler. Yaz aylarında avlanırlar ve uzun sürek avlarında zaman zaman sığır şölenleri yaparlar. İşte bu şölen ozan denilen kişiler halka şiirler okurlar ki bunlar koşuk ya da sağulardır. Savaşçı bir millet oldukları için de zaman zaman savaşlarda kahramanlarını kaybederler ki işte bu dönemde yuğ denilen tören yapılır ve bu törende sağular okunur.

3. Eski Türklerde “kam, ozan, baksı, şaman” adlarının kimlere verildiğini ve bunların görevlerini öğreniniz.

3. Kam : Büyü yapar.

Baskı : Ağır hastaları tedavi eden bir hekimdir.

Ozan : Sadece insanları eğitmez aynı zamanda eğlendirir.

Şaman : Alt ve üst dünyada yardım eder.

Daha sonraki dönemlerde yerini aşık almıştır.

4. Günümüzde söylenen ağıt türündeki bir türkünün sözlerini yazınız.

5. Türlük çeçek yarıldı, Erdi aşın taturgan

Barçın yadım kerildi. Yavlak yagıg kaçurgan

Uçmak yeri körüldi, Ograksüsin kaytargan

Tumlug yana kelgüsüz Bastı ölüm ahtaru

Günümüz Türkçesiyle Günümüz Türkçesiyle

Türlü çiçekler açıldı, (O, konuklarına) yemeğini tattıran,

Çimene ipek yaygılar yayıldı, Kötü düşmanı kaçırtan

Cennet yeri görüldü, (ve) Oğrak ordusunu geri püskürten (bir yiğit) idi.

Artık kış gelmeyecek. Ölüm (onu yere) yıkarak bastırdı.

a. İslamiyet öncesi döneme ait iki ayrı şiirden alınan yukarıdaki dörtlükleri okuyunuz. Bu dörtlüklerde ahengin (ses tekrarı, ritim, ses benzerlikleri vb.) hangi öğelerle sağlandığını belirtiniz.

a. Nazım birimi: Dörtlük

Ölçüsü. Hece ölçüsü

Uyak düzen: aaab

Ses ahenki ya da kafiye: Birinci dörtlükte (İ)l-di şeklinde olan ekler redif –r ler ise yarım kafiyedir. İkinci dörtlükte –urgan/argan şeklindeki ekler redif olarak kullanılmıştır.

Tatlı tatlı konuşurduk, gülerdik

Gönül bahçesinden güller dererdik

Baş başa verir de gönül eğlerdik

Şimdi başkalandı devran, ağlarım.

Sümmânî

b. Halk edebiyatı şairlerinden Sümmânî’nin koşmasını yukarıdaki dörtlüklerin ahenk ögeleriyle karşılaştırınız. Benzer ve farklı yönleri sıralayınız.

b.

Benzerlikler Farklılıklar

Nazım birimi dörtlük Dil olarak farklılık vardır. Sümmani’nin söyleyişi bize daha yakındır.

Uyak düzeni aaab

Ölçüsü hece ölçüsü

Halk söyleyişine sahip

6. Çevrenizde, sevdiğini kaybeden insanların duygularını nasıl dile getirdiklerini belirtiniz.

6. Üzüntü ve kederleri ister istemez diline yansımaktadır, kaybettiği insanın güzel özelliklerini dile getirme ihtiyacı duyarak anılarla kalan yaşamı tazeleme ihtiyacı duyarlar. Yeteneği olanlar ölen kişi üzerine şiirler, ağıtlar yakarlar.

7. Bahar mevsiminin size hissettirdiği duyguları açıklayınız.

7.

DEVAMINI MESAJ OLARAK ATARIM.