Cevap :
Solunum sistemi, kandaki karbondioksit (CO2) gazının oksijen gazı (O2) ile yer değiştirmesini sağlayan sistem.
Solunum sisteminde burun ve ağız yardımıyla dışarıdan alınan havanın içindeki oksijen sırayla yutak, gırtlak ve soluk borusundan geçtikten sonra akciğerlere gelir.Akciğerlerde bronş ve bronşçuklardan geçerek alveollere gelir. Alveollerden kana geçer. Kan, hücrelere oksijeni taşır. Hücreler bu oksijeni kullanarak enerji elde ederler. Kan yardımıyla karbondioksit, tekrar alveollere gelir. Alveollerin içindeki kılcal damarlarda bulunan karbondioksit bronşçuk, bronş, soluk borusu, gırtlak ve yutaktan geçtikten sonra bu sefer ağız ve burundan çıkar.
Hücrede besinlerin oksijenle yakılarak enerji üretilmesi olayına hücre solunumu denir. Hücre solunumda atık ürün olarak su ve karbon dioksit çıkar.
Canlıların büyük bir bölümü hayatını devam ettirebilmek için hücrelere oksijen iletmek ve hücrelerde oluşan karbon dioksiti de dışarıya atmak zorundadır. Bu olaya solunum bunu gerçekleştiren sisteme de solunum sistemi denir.
Solunum Organları
a. Burun: İnsanda solunum sistemi burunla bağlar. Burnun yapısında kıllar mukuslu yüzey ve yüzeye yakın kılcal damarlar bulunur. Bu yapılar solunum esnasında alınan havanın mikrop ve tozlarının tutulmasını ısınmasını ve nemlendirilmesini sağlar.
b. Yutak: Ağız ve burun boşluğunun birleştiği yerdir. Alınan havanın soluk borusuna besinlerinde yemek borusuna geçmesini sağlar.
c. Gırtlak: Yutaktan gelen havayı nefes borusuna ileten organdır. Kıkırdaktan yapılmıştır. Ses telleri gırtlakta bulunur.
d. Nefes Borusu: Yutak ile akciğer arasında bulunur. Kıkırdak halkalı yapıdadır. Akciğere hava iletimini sağlar. Akciğerin üzerinde ikiye ayrılarak bronşları oluşturur. Bronşlarda akciğer içinde dallanarak bronşcukları meydana getirir. Soluk borusunun içinde titrek tüylü epitel doku bulunur. Ayrıca soluk borusunun içi kaygan ve yapışkan sıvı ile kaplıdır. Nefes alırken havadan gelen toz ciğerlere ulaşmadan soluk borusunda yıkanır. Titrek tüyler vasıtasıyla toz ve balgam dışarı atılır.
e. Akciðer: Solunum sisteminde gaz değişiminin yapıldığı organdır.Göğüs boşluğu içinde yer alır. Sağda 3 solda 2 olmak üzere 5 lobtan oluşur. Akciğerlerin üzeri plevra denilen çift katlı bir zarla çevrilidir. Bu zarların arasında sıvı bulunur. Akciğerde bulunan hava kesecikleri (alveol) ile bunun etrafını saran kılcal damarlar arasında oksijen ve karbon dioksit geçişi olur.
f. Diyafram ve Göğüs Kasları
Diyafram kası göğüs boşluğuyla karın boşluğunu birbirinden ayırır. Kasılıp gevşeyerek akciğere hava
giriş çıkışını kolaylaştırır. Göğüs kasları gevşeyerek göğüs kafesinin hacmini değiştirir. Akciğerlere hava giriş çıkışını kolaylaştırır.
Soluk Alıp Verme
a. Soluk Alma Mekanizması
1. Göğüs kasları ve diyafram kası kasılır. Diyafram düzleşir.
2. Göğüs boşluğunun hacmi artar.
3. Akciğer genişler ve iç basıncı düşer.
4. Oksijence zengin hava akciğere dolar.
5. Oksijen kana karbon dioksit hava keseciklerine geçer.
b. Soluk Verme Mekanizması
1. Göğüs ve diyafram kasları gevşer.
2. Göğüs boşluğunun hacmi azalır.
3. Akciğer küçülür iç basınç artar.
4. Kirli hava dışarı atılır. SUNA GÜLÇEK
FİZİK-FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ