Sevdakelebekid
Cevaplandı

büyük ünlü ve küçük ünlü uyumu hangi durumlarda  aranmaz

Cevap :

OnurCanÖzcanid

Selamm ღ

Büyük ünlü ve küçük ünlü uyumu hangi durumda aranmaz?

_________________________________________________

Sorunu cevaplamadan önce büyük ünlü uyumu nedir?


Büyük ünlü uyumu:

Büyük ünlü uyumu aynı kalın ünlü bir kelimede varsa uyar. Eğer bir ince bir kalın olursa olmaz.


Uyan kelimelere örnek;

→ Ocak

→ Sevde

→ Zeynep

→ Eylül...


Uymayan kelimelere örnek;

→ Büşra

→ Saim

→ Esma

→ Taner



Şimdi sorunu cevaplayalım;

Sorun: Büyük ünlü uyumu ve küçük uyumu hangi durumlarda aranmaz?

Cevabım;


✔️ Tek heceli sözcüklerde

✔️ Birleşik sözcüklerde

✔️ Yabancı kelimelerde..





#OptiTim

@BirDeliRüzgar

Hiromisanbiid

MERHABA!

Soru  :

büyük ünlü ve küçük ünlü uyumu hangi durumlarda  aranmaz ?

Cevap:

ARANMAYANLAR :

  • Tek heceli sözcüklerde aranmaz.
  • Bitişik yazılan birleşik kelimelerde aranmaz,
  • yabancı kelimelerde.

UYMAYANLAR :

  • Alıntı kelimelerde,
  • büyük ve küçük ünlü uyumunda farklılık gösteren bazı eklerde.
  • ''anne, şişman, elma vb. '' Türkçe olup da büyük uyumluya  istisna olan kelimelerde.
  • ''Kavun, avuç, kavuk '' Türkçe olup da küçük uyumluya  istisna olan kelimelerde.
  • -yor ve -ki ekleri genelde bozarlar.

(-yor eki küçük ünlü uyumuna her zaman aykırıdır).

Açıklama:

 

BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU :

Ekteki tabloya bakarak, büyük ünlü uyumu kalın ünlülerden sonra kalın ince ünlülerden sonra ince ünlü gelmesi durumuna büyük ünlü uyumu denir.

  • (a, ı, o, u) ----> a, ı, o, u.
  • (e, i, ö, ü) ----> e, i, ö, ü.

Örnek:

  • Gözlük,
  • yüzük,
  • yargıç,
  • kapı,

İstisnalara örnek :

  • Elma,
  • hangi,
  • şişman.
  • kardeş,

Alıntı kelimelere örnek:

  • nişasta,
  • ziyaret,
  • selam,
  • merhaba.

Ek aldığından dolayı uymayan kelimelere örnek :

  • meslektaş,
  • baklagiller.
  • onunki,
  • yarınki.

Bitişik yazılan birleşik olan ve uymayan kelimelere örnek :

  • bilgisayar,
  • keloğlan,
  • hanımeli,
  • karagöz.

KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMU :

Ekteki bilgiye bakarak; düz ünlü harflerden sonra düz, yuvarlak ünlülerden sonra düz ya da dar yuvarlak gelme durumuna denir.

 1 ) düz ünlülerden sonra düz :

  • (kalından sonra kalın ) --->   a → a, ı
  • (kalından sonra kalın ) ---->   ı → ı, a
  • ( inceden sonra ince ) ----->   e → e, i
  • ( inceden sonra ince )  ----->   i → i, e

2) yuvarlaktan sonra dar ya da düz :

  • (kalından sonra kalın ) ----> o → u, a
  • (kalından sonra kalın ) ----> u → u, a
  • ( inceden sonra ince )  ----->  ö → ü, e
  • ( inceden sonra ince )  ----->  ü → ü, e

Örnek :

  • okul,
  • uygar,
  • gözlem,
  • kova,

İstisnalara örnek :

  • Radyo,
  • Horoz,
  • avuç,
  • çamur.

Alıntı kelimelere örnek :

  • doktor,
  • şoför,
  • aktör,
  • televizyon,

Her zaman küçük ünlü uyumuna uymayan eke örnek:

  • konuşuyor,
  • seviyor,
  • siliyor,
  • geliyor.

İYİ DERSLER...

Hir⊕mi ∫αnβi

Görseli göster Hiromisanbi