kayaç döngüsü nasıl oluşur kısaca açıklayabilecek olan var mı
Kayaç Döngüsü Nedir?
Kayaçlar sürekli döngü halindedir Bir magmatik kayaç sıcaklık ve/veya basınç altında metamorfik kayaca, metamorfik bir kayaç sıcaklıkla eriyerek magmaya ardından da magmatik kayaca, hem magmatik kayaç hem de metamorfik kayaç ayrışarak tortul kayaca dönüşür Buna kayaç döngüsü adı verilir
Kayaçlar oluşumları sırasındaki doğal ortamı yansıtan belgelerdir Yer kabuğunun jeolojik gelişmesinin izleri kayaç üzerinde izlenmiştir Bu nedenle onlar yer kabuğunun doğal belgeleri sayılır
Bugün yeryüzünde hüküm süren fiziksel olaylar, akarsuların aşındırma ve taşıma etkileri, çöllerin ve denizlerin değişik bölgelerinde farklı tortulların çökertilmesi, yeryüzünün değişik iklim kuşaklarının bulunması gibi jeolojik olayla bütün yer tarihi boyunca hep aynı şekilde, aynı düzende oluşmuştur Yani eski jeolojik devirlere ait kayaçların oluşumu bugün yeryüzünde hüküm süren fiziksel olayların ışığı altında yorumlanabilir Böylece kayaçlar oluşumu sırasında mevcut olan doğal ortamı aynen yansıtırlar
Yeraltındaki magmanın soğumasıyla oluşan magmatik bir kayaçtan başlayalım Bu kayacın yerkabuğundaki tektonik hareketler sonucu yeryüzüne çıktığını düşünelim Yüzeye çıkan bu kayaç artık burada oluşan tüm koşullardan etkilenebilecek durumdadır Bu etkileşim oldukça değişik yollarla oluşabilir Erozyon, yağmur suyu ve rüzgar bunlardan birkaçıdır Bu olayların sonucunda kayaç, fiziksel ve kimyasal olarak değişime uğrar ve taşınma sonucu bir yerde çökelir Farklı yerlerden gelen tüm çökeller, yeni gelen çökellerin de etkisiyle sıkışarak zamanla kendi içinde kaynaşarak taşlaşır Ve böylelikle tortul kayacımız oluşurOluşan bu yeni kayacımızın üzerine uzun bir süre daha yeni çökelimlerin devam edeceğini düşünelim Zamanla üstündeki malzeme birikeceği için kayacımız basınca ve sıcaklığa daha fazla maruz kalacak demektir Bu da tortul kayacımızın yapısında çok daha farklı değişimlere yol açacaktır Basıncın ve sıcaklığın belli bir düzeye gelmesi sonucu oluşan yeni kayacımız artık bir başkalaşım kayacıdır Oldukça yüksek bir sıcaklığa maruz kalırsa başkalaşım kayacımızın da değişimi kaçınılmazdır Ve bu sıcaklığa dayanamayan kayacımız sonunda eriyerek magmatik kayaca dönüşür Böylece döngümüzün başladığı yere yani tekrar magmatik kayaçlara gelmiş oluyoruz
