Cevap :
Coğrafyanın iki ana dalı bulunmaktadır: 1. Genel coğrafya, 2. Yerel coğrafya.
1. Genel Coğrafya
Yeryüzündeki doğal, beşeri ve ekonomik olayları ayrı ayrı, dünya üzerinde veya belli bir alanda inceler. Örneğin Türkiye Coğrafyası’nda, ana hatları ile Türkiye’nin doğal, beşeri ve ekonomik özellikleri belirtilir.
Genel coğrafya; Fizikî Coğrafya, Beşerî ve Ekonomik Coğrafya olmak üzere iki dala ayrılır:
a. Fizikî Coğrafya: Yeryüzünde doğal ortamı oluşturan canlı (bitki ve hayvan), cansız (iklim, yeryüzü şekilleri, toprak) öğeleri inceler, bunlar arasındaki karşılıklı ilişkileri değerlendirir.
İncelediği konulara göre fizikî coğrafyanın dallan şunlardır:
Jeomorfoloji: Yeryüzünün şekillenmesinde etkili olan iç ve dış kuvvetleri inceler. Dağ, plato, ova gibi yeryüzü şekillerinin oluşumunu açıklar.
Klimatoloji: Yağış, sıcaklık, basınç ve rüzgâr gibi iklim elemanlarının yeryüzünde dağılışını inceler; yüzey şekillerinin iklim elemanları üzerindeki etkilerim belirtir ve iklim tiplerini açıklar.
Biyocoğrafya: Bitki ve hayvan topluluklarının yeryüzüne dağılışını ve bu dağılışı etkileyen iklim, toprak ve yeryüzü şekillerini ele alır.
Hidrografya: Okyanus ve denizlerde su hareketlerini, karalarda yer üstü ve yer altı sularının dolaşımını inceler.
Kartografya: Dünya’nın biçimi, boyuttan, harita projeksiyonları ile ilgilenir; coğrafî bilgilerin harita, grafik ve diyagramlarla gösterilmesi üzerinde durur.
b. Beşerî ve Ekonomik Coğrafya: İnsan toplulukları ile doğal ortam arasındaki ilişkileri inceler.Beşerî coğrafya, nüfus ve yerleşmeyi ele alır. Ekonomik coğrafya ise ekonomik etkinlikleri içeren tarım, sanayi, turizm, madencilik ve ulaşım gibi konulan inceler.
Beşeri ve ekonomik coğrafyanın başlıca dallan ise şunlardır:
Yerleşme coğrafyası: Doğal ortamın özelliklerinin yerleşme tipleri üzerindeki etkilerini ve yerleşmelerin dağılışını ele alır.
Nüfus coğrafyası: Nüfus artışını, yoğunluğunu, kır ve şehir nüfusunu ve bunların dağılışında etkili olan faktörleri inceler.
Tarım coğrafyası: Ekim, dikim, hayvancılık, balıkçılık etkinliklerinin yeryüzündeki dağılışında etkili olan faktörleri araştırır. Tarımın insan hayatı üzerindeki önemini belirtir.
Sanayi coğrafyası: İklim, yeryüzü şekilleri, ulaşım ve ham madde kaynaklarının sanayi işlevleri üzerindeki etkilerini ve sanayi bölgelerinin dağılışını araştırır.
Ulaşım coğrafyası: Ulaşım üzerinde yeryüzü şekilleri, iklim ve su yollanın etkilerini, ulaşımın üretim ve tüketim merkezleri ile olan ilişkilerini ve ağılısını inceler.
2. Yerel Coğrafya
Coğrafî konuların belirli bir alanda incelenmesini kapsar. Bu alan; bir kıt’a, ülke veya ülkenin herhangi bir bölgesi olabilir. Örneğin Türkiye Coğrafyası’nda; Türkiye’nin yüzey şekilleri, iklimi, sulan, bitki örtüsü ile nüfusu, yerleşmesi, sanayisi gibi konular ele alınır. Türkiye Fizikî Coğrafyası’nda ise Türkiye’nin yüzey şekilleri, iklimi, sulan, topraklan ve bitki örtüsü incelenir. Buna göre coğrafyanın bölümleri ile Dünya’nın tümünde veya herhangi bir bölgesindeki doğal özellikleri ve insan etkinlikleri öğrenilir. Böylece ülkeler arasındaki kültürel, bilimsel, ticarî ve turizm ilişkilerini artıncı olanaklar araştırılır.
Coğrafyanın ilgilendiği konular değerlendirildiğinde şu sonuçlara ulaşılır: Fizikî coğrafyanın, doğa bilimleri kapsamına girdiği; beşeri ve ekonomik coğrafyanın da sosyal bilimlerin kapsamında olduğu anlaşılır. Bu nedenle coğrafya, doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasında bir köprü durumundadır.
Yukarıda verilen bilgilerden, coğrafyanın tüm dallan ile insanlara, gerek kendi ülkeleri gerekse diğer ülkeler hakkında evrensel bir görüş kazandıran bir bilim dalı olduğu anlaşılır.
Coğrafya; bireyin sorumluluk duygusunun gelişmesine yardımcı olan, bir bölge veya ülkenin potansiyelini ve sorunlarını değerlendiren, çözüm yollan getiren bir bilim olarak kabul edilir. Ayrıca coğrafî bilgiler, vatandaşlık bilincinin gelişmesine ve ülke sorunlarının çözümlenmesine yardımcı olur. Bu nedenle ülkelerde araştırma, eğitim ve öğretim yapan coğrafya bölümleri, enstitüleri ve coğrafya fakülteleri bulunmaktadır. Ülkemizdeki üniversitelerin Fen-Edebiyat, Edebiyat ve bazı Eğitim fakültelerinde Coğrafya bölümleri kurulmuştur. Bu bölümlerde coğrafya alanında çeşitli araştırma, yayın, eğitim ve öğretim yapılmaktadır.
Coğrafyanın başlıca bilim dalları nelerdir?
- Klimatoloji: İklim bilimi
- Jeoloji: Yer bilimi
- Jeofizik: Yer altı bilimi
- Astronomi: Uzay bilimi
- Hidroloji: Su bilimi
- Meteoroloji: Atmosferi inceleyen bilim dalı
- Zooloji: Hayvan bilimi
- Biyoloji: Canlı bilimi
- Sosyoloji: Toplum bilimi
- Botanik: Bitki bilimi
- Kartografya: Harita bilimi
- Antropoloji: İnsan bilimi
- Etnoloji: Irk bilimi
- Demografi: Nüfus bilimi
İyi çalışmalar!