osmanlı devletinde ki toplulukların bir arada yaşamasında millet sisteminin etkisi nedir ?
Millet sistemi Osmanlı devletinin toraklarında yaşayan toplulukları din ya da mezhep esasına göre teşkilatlandırmak suretiyle yönetme biçimine denir. Millet kelimesi bir kavramı değil, bir içtimai teşkilatlanma ve teba’nın birbirine bakışını ifade eder. Sistem Müslümanların hakimiyeti üzer,ne kurulduğundan, Müslümanlara millet-i hakime yani hakim millet, diğer din mensuplarına ise millet-i mahkûme yani hükmedilen millet adı veriliyordu. Osmanlı imparatorluğu’nda, kuruluşundan itibaren müslümanlar ile gayr-i müslimler bir arada yaşamışlardır. Osmanlı Millet Sistemi'nde, devletin koruyucu şemsiyesi altına giren her millet ya da topluluğa, kendi inanç ve örfüne göre yaşama hakkı tanınır ve temel hakları koruma altına alınırdı. Türkler ister Balkanlar'da, ister Kafkaslar'da, ister Ortadoğu'da gittikleri hangi ülke olursa olsun kimseyi dinini ve töresini değiştirmeye zorlamamış ve hiç kimseye dininden dolayı zulmetmemiş, kimseyi hor görmemiştir. Her dinden, her mezhepten vatandaş ibadetini dilediği gibi yerine getirmiş, kendi örf ve adetlerini uygulamalarında kimse bir diğerine karışmamıştır. Bunun karşılığında dış güçler tarafından herhangi bir saldırı söz konusu olduğunda ise bu topraklarda yaşayanlar da severek ve isteyerek yönetiminden memnun kaldıkları Osmanlı Devleti'nin yanında yer almışlardır. Gayr-i Müslim teba ile devlet arasındaki ilişkiler Fatih Sultan Mehmed (1451-1481) döneminde hukuki bir zemine oturtulmuştur. Osmanlı idaresi altındaki her millet başlarındaki patrik, hahambaşı ve metropolitleri ile kendi dinî ve sosyal işlerinde hür ve muhtar bir şekilde yaşamıştır. Bu milletler, kendilerine tanınan bütün hak ve hürriyetlere, ayrıca savaş durumunda düşmanlara karşı korunmalarına karşılık Osmanlı’ya sadece ‘cizye’ vermiş, böylece hem insanlık onurları, hem can ve malları emniyete alınmış olarak asırlarca huzur içinde yaşamışlardır.