Türemiş Fiillere Örnekler
İsim veya fiil kökleriyle yansımalardan yapım ekleriyle türetilmiş fiillerdir.
Bunlara fiil gövdesi (tabanı) denir.
Ben-imse- açık-la mor-ar av-la- ince-l- çat-la- pat-la- gür-le- şırıl-da- hav-la-me-le- fısıl-da- kov-ala- baş-la-t uç-ur- yat-ı-ş- ak-ı-t- düş-ü-r- sev-in-...
Türemiş fiilller ikiye ayrılır:
a)İsim soyu kelimelerden türetilen fiiller
b)Fiil kök ve gövdelerinden türetilen fiiller
a)İsim Soyu Köklerden Fiil Türeten Eklerin Başlıcaları Şunlardır:
e-i-a(l): az-al-mak düz-el-mek kör-el-mek doğru-l-mak sivri-l-mek eğri-l-mek dar-al-mak...
Not: Bu ek "k" ile biten kelimelere gelince "k" düşer: küçü(k)-l-mek alça(k)-l-makyükse(k)-l-mek...
-la/-le: ot-la-mak yem-le-mek baş-la-mak yavru-la-mak tek-rar-la-mak bayat-la-mak tuz-la-mak zayıf-la-mak bağış-la-mak...
Not: Bu ekle ünlemlerden üf-le-mek of-la-mak...; ses taklidi için kullanılan kelimelerden gür-le-mek şar-la-mak zır-la-mak hav-la-mak hor-la-mak... biçiminde de fiiller türetilir.
-laş/-leş: haber-leş-mek mektup-laş-mak güzel-leş-mek iyi-leş-mek ağır-laş-mak....
-ar/-er/-r: baş-ar-mak mor-ar-mak kara-r-mak yeş(yaş)-er-mek gö(gök)er-mek boz-ar-mak....
-a/-e: yaş-a-mak kan-a-mak tün-e-mek uzun: uz-a-mak oyun:oyn-a-mak...
-sa/-se: benim-se-mek su-sa-mak garip-se-mek...
-da/-de: Ses taklidi için kullanılan kelimelerden: gümbür-de-mek takır-da-mak hırıl-da-mak inil-de-mek şırıl-da-mak uğul-da-mak...
-kir (-kır/-kur/-kür): Yansımalardan fiil türetir: püs-kür-mek hay-kır-mak fış-kır-mak hıç-kır-mak
b) Fiilden Fiil Türeten Eklerin Başlıcaları:
-(a)la/-(e)le:eş-ele-mek kov-ala-mak....
-(i):sür-ü-mek kaz-ı-mak
-(i)l:dik-il-mek yak-ıl-mak üz-ül-mak...
-(i)n:sil-in-mek kaç-ın-mak gör-ün-mek...
-(i)ş:gir-iş-mek kız-ış-mak böl-üş-mek...
-(i)t:eri-t-mek oyna-t-mak yürü-t-mek...
-d(i)r:çiz-dir-mek yaz-dır-mak ör-dür-mek aç-tır-mak kes-tir-mek...
