Temeli sağlam olmayan bir çalışmanın,
sonucu da hüsran olur.
Prof. Dr. İbrahim Canan
Eğitim ve eğitim faaliyetlerinin yürütülmesinde bilinmesi ve uyulması gereken bazı temel kavramlar vardır. Bu kavramlar eğitim ve öğretimin zeminini oluşturur. İyi bir eğitim ve öğretimin oluşması için de, temel kavramların bir sıra dâhilinde ele alınıp, aşama aşama yürütülmesi gerekir. Eğer temel kavramlar, yerli yerine oturtulmazsa veya bazı kavramlar göz ardı edilirse, eğitim ve öğretim amacına ulaşmaz.
A) Öğretme Nedir?
Öğretme, bir öğretmenin en temel faaliyetlerinden biridir. Öğretmenin başarılarından en önemlisi, öğretmeyi gerçekleştirebilmesidir.
Herhangi bir öğretmen için günlük hayatta bile “Öğretemiyor, belletemiyor, anlatamıyor” gibi eleştiriler sık sık duyulur. Bunun için hiçbir öğretmen böylesi eleştirilere hedef olmak istemez. Her öğretmenin amacı “iyi öğreten” bir öğretmen olmaktır.
Eğitimciler genelde öğretmeyi “herhangi bir öğrenmeyi sağlama faaliyeti” (Ertürk, 1984:83) olarak tanımlamaktadırlar. Bir faaliyetin öğretme olarak kabul edilebilmesi için, öğrenmenin gerçekleşmiş olması gerekir.
B) Öğrenme Nedir?
Öğrenme, genel anlamda (bireyin olgunlaşma düzeyine göre) çevresiyle etkileşimi sonucu bireyin davranışlarında oluşan değişmelerdir. (Büyükkaragöz, 1996:16) Bir başka ifadeyle, taklit ya da yaşantı sonucu bireyin davranışlarında kalıcı davranış değişikliğidir. (Arı, 1997:89)
Öğrenme, kendiliğinden ve yönlendirilmiş olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Bireyin kendi yaşantısı sonucu meydana gelen davranış değişikliği, “kendiliğinden öğrenme”ye örnektir. Öğrenme için gerekli ortamın hazırlanması ve bunun için çalışmanın yapılması “yönlendirmeyle öğrenme” dir.
Öğrenmenin oluşması ve pekişmesi için bazı temel kurallar vardır:
1. Öğrenme, öğrenmeye hazır olmakla oluşur.
2. Öğrenme, motivasyonla oluşur.
3. Öğrenme, alıştırmatekrarla oluşur.
4. Öğrenme, öğrenenin aktif katılımıyla oluşur.
5. Öğrenme, öğrenme materyallerinin kullanımıyla oluşur.
Öğrenme süreci dört şekilde gerçekleşmektedir. Bunlar:
1. Hissederek öğrenme,
2. Gözlemleyerek öğrenme,
3. Düşünerek öğrenme,
4. Yaparak öğrenmedir.
İnsanlar, öğrenme süreci içerisinde bu dört yaklaşımı da kullanmaktadırlar. Zaman zaman bu yaklaşımlardan birinin ya da ikisinin ön plana çıktığı, diğerlerinin ise arka planda kaldığı görülür. Sınıf ortamı açısından konuyu ele aldığımızda, öğretmenin bu dört yaklaşımın da kullanılabileceği bir öğrenme ortamını oluşturması zorunluluğu ortaya çıkmak-tadır. Diğer taraftan öğretmenin, öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate alarak, duyarlı ve yaratıcılığı destekleyen bir sınıf ortamı oluşturması gerekliliği de unutulmamalıdır.
