Doğrudan yazı ile ilgili olduğu için mürekkebin icadı yazılı tarihe, dolayısı ile insanlık tarihine ışık tutan oldukça önemli bir gelişmedir. Mürekkep kullanılarak yazmak taş ya da Sümerlerin meşhur toprak tabletlerine yazmaya oranda çok daha pratik ve hızlı olduğundan, tarihin kayıt altın alınması ya da bilimsel çalışmaların çok daha verimli bir şekilde yapılmasına sebep olmuştur. Yazının mürekkep ile yazılması edebiyattan tarihe, matematikten geometriye, simyada ekonomiye neredeyse insan yaşamının her alanını derinden etkilemiştir. Mürekkebin kesin olarak kimin tarafından bulunduğu bilinmese de, günümüz tarihçileri ve bağımsız araştırmalar ilk mürekkep örneklerinin Çin’de kullanıldığını düşünmektedir.
Günümüzden yaklaşık olarak 6 bin 500 yıl kadar önce Çinliler siyah renkli ilk mürekkep örneklerini üretmiş ve bu mürekkep ile çok çeşitli eserler meydana getirmiştir. Birçok maddenin bir arada yakılması ile birlikte elde edilen ilkel mürekkep örnekleri Çinlilerin kendini tarihlerini kağıt parşömenler üzerine kayıt almasını sağlamış ve böylece dünyanın diğer bölgelerinde yaşayan medeniyetlerin aksine Çin’de tarihi kayıtlar kağıt üzerine yazılmıştır. Günümüzde kullanılan mürekkepten çok farklı olan ilk mürekkep örnekleri gerek akışkanlık gerekse de boya karışımları açısından kısıtlı bir renk aralığına sahiptir.
Mürekkebin içeriğinde birçok farklı bileşen yer alsa da temel olarak dört ana gruptan söz edilebilir: Bağlayıcılar, katkı maddeler, renklendiriciler ve taşıyıcılar. Ayrıca günümüzde kullanan mürekkepler üretimde kullanılan maddeler itibarıyla 4 farklı sınıfa ayrılır. Likitli, sulu, tozlu ve tutkallı olmak üzere dört ana gruba ayrılan mürekkepler kullanım amacına bağlı olarak farklı bileşenler de barındırabilir. Baskı amaçlı kullanılan mürekkepler ile yazım amaçlı kullanılan mürekkepler birbirinden farklı içeriklere sahiptir. Genel olarak mürekkeplerin içerisinde boya katkısı katılıp katılmamasına göre sınıflara ayrıldığı da söylenebilir. Günümüzün modern dünyasında en çok kullanılan mürekkep türü ise baskı mürekkepleri yani matbaa mürekkebidir.
