Solunum, terleme ve boşaltım. Yani 2, 3 ve 4
Fotosentez:
Yeşil bitkilerin inorganik maddelerden organik madde sentezlemesi olarak tanımlanır ama bu tanım eksiktir. Çünkü klorofil taşıdığı için fotosentez yaptığı halde bitki olmayan canlılar da vardır.
Fotosentez yapan canlılar:
- Bazı fotosentetik bakteriler,
- Mavi yeşil algler,
- Öglena gibi kloroplast taşıyan protistalar
- Bitkiler
O halde fotosentez; klorofil taşıyan canlıların inorganik maddelerden organik madde sentezlemesidir.
Bitki, kökleriyle topraktan suyu (suda yaşayanlar da sudan alır), havadan da karbondioksiti alarak bunları klorofil yardımıyla güneş ışığı altında besine dönüştürür. Bu sırada yan ürün olarak açığa çıkan oksijen atmosfere verilir. Formüle edersek;
Karbondioksit + Su ⇒ Besin (glikoz) + Oksijen
Yani;
6 CO₂ +6 H₂O ⇒ C₆H₁₂O₆ + 6O₂
Görüleceği gibi hayvanlar fotosentez yapmaz. (Yapsaydı bile fotosentez reaksiyonunda su açığa çıkmadığından, fotosentez sonucu atmosfere su verilemezdi/verilemez)
Solunum:
Dış solunum:
Solunum sisteminden gerçekleştirilen gaz alış verişidir. Atmosferden iç solunum için gerekli olan O₂ alınır, iç solunum sırasında açığa çıkan ve zehirli bir gaz olan CO₂ atmosfere verilir.
İç solunum:
Besinlerin hücrelerde parçalanarak enerji elde edilmesi, yan ürün olarak da karbondioksitin açığa çıkması reaksiyonudur. Fotosentezin tersidir. Yani fotosentezde açığa çıkan ürünler solunumda hammadde olarak kullanılır. Solunumda açığa çıkan ürünler de fotosentezde hammadde olarak kullanılır.
Glikoz + Oksijen ⇒ Karbondioksit + Su
Yani;
C₆H₁₂O₆ + 6O₂ ⇒ 6CO₂ + 6H₂O
Görüleceği gibi solunum sonucunda su açığa çıkar. Hayvanlar solunum yapan canlılar olduğuna göre aldıkları suyun bir kısmını solunumla dışarı atar.
Terleme:
Canlılarda suyun bir kısmının buhar olarak dışarı atılmasıdır. Hayvanlarda vücut sıcaklığını dengelemek için bir miktar suyun ter bezlerinden dışarı atılmasına, bitkilerde ise topraktan alınan suyun fazlasının yapraklardan atılmasına terleme denir.
Görüleceği gibi terleme yoluyla da atmosfere su verilmektedir.
Boşaltım:
Zararlı maddelerin dışarı atılmasına boşaltım denir. Hayvanlar zararlı maddeleri dışarı atarken bir miktar su kullanır. Gelişmiş canlılarda boşaltım, boşaltım sistemi aracılığıyla gerçekleştirilir. Örneğin insanda boşaltım idrar olarak gerçekleşmektedir.
Görüleceği gibi su, boşaltım yoluyla da atmostere tekrar döner. (Not: İdrar sıvı olduğu için doğrudan atmosfere buhar olarak karışmadığından bazı öğretmenler boşaltımı yanlış kabul edebilir)
Derslerinizde başarılar.
#SPJ2
Buna da bakabilirsiniz.
Suyun canlılar için önemi
https://eodev.com/gorev/18872602?referrer=searchResults
