buharlaşmada hangi araçlar icat edilmiştir



Cevap :

BUHAR cisimlerin üç halinden birini oluşturur. “Buhar” deyimi daha çok suyun gaz hali için kullanılır, ancak tüm cisimlerin gaz haline geçişine de buharlaşma denir. Cisimler ısıtılınca katı halden sıvı hale, daha da ısıtılınca sıvı halden gaz haline (buharlaşma) geçerler. Her cismin bir halden diğerine dönüşme sıcaklığı değişiktir. Basıncın buharlaşma üzerinde büyük etkisi vardır. Basınç azaldıkça, buharlaşma kolaylaşır. Bu nedenle buharlaşma dereceleri belirli basınçlar altında be lirlenir. Örneğin su, 760 mm. civa basıncı altında 100°’de buharlaşmaya başlar, ancak 100 dereceden sonra sıvı halde kalamaz.

BUHAR, sıvıların ve kimi kati maddelerin, ısı etkisiyle şekil değiştirerek, geçtikleri gaz haline denir. İçinde su kaynamakta olan bir çaydanlığın ağzından sıcak dumanlar çıkar. Bu dumanlar kaynamakta olan su- yun buharlandır. Bir sıvının gaz haline geçmesi olayına da, «buharlaşma» adı verilir. Buharlaşma her sıcaklıkta olabilir. Sıvı bitinceye, ya da sıvının üzerindeki hava buhara doyuncaya kadar da sürer. Buharlaşan bir sıvı, bulunduğu yerde bir serinlik, ya da soğukluk meydana getirir. Elimize kolonya sürüp de, bunun çabuk buharlaşması- nı islediğimiz zaman, üzerine üfleriz. Kolonya buhar olup uçarken; elimizin serinlediğini fark ederiz. Byhun gibi, yazın, sıcak havalarda, serinlemek için çevremize su serperiz. Buna bir başka örnek de, testilerin suyu daha serin tutmasıdır. Testi terleyince, suyu soğuk tutar.

Açık Havada Buharlaşma

Açık havada buharlaşma çabuk ve çok o- lur. Bunun, sıvının yüzeyiyle, sıcaklıkla, havanın nemli olup olmamasıyla, hava akımları ve rüzgârlarla, dış basınçla büyük ilgisi vardır. Geniş bir kap içindeki su, daha bol miktarda havayla karşılaştığı için, ağzı dar bir kap içindeki aynı miktar sudan daha çabuk buharlaşır. Bundan dolayı da, buharlaşmayı çabuklaştırmak için, tuzlalarda, suyu kabil olduğu kadar geniş bir yere yayarlar. Böylelikle, suyun yüzeyini genişletip derinliğini azaltmış olurlar. Sıvılar, sıcakta da daha çabuk buharlaşırlar. Örneğin, 50° ısıdaki bir sıvının buharlaşması, 20°’deki aynı cins sıvının buharlaşmasından beş, altı kere daha çabuk olur. Ote yandan, nemli hava, buhara doymuş olabileceğinden, buharlaşma daha yavaştır. Bundan dolayı, örneğin, kışın çamaşırlar daha geç kurur. Sıvıya değen hava, rüzgârın, hava akımlarının etkisiyle, çabucak değişeceğinden, böyle durumlarda da, buharlaşma çabuk olur.
Buhar, içinde bulunduğu kabın kenarlarına bir basınç yapar. Buharın ısısı arttıkça, basınç da, o oranda çoğalır. Bu basınç, buhar makinelerini çalıştıran pistonun, ileri-geri hareket etmesini sağlar (Bk. Buhar Makineleri).

Doymuş Buhar Nedir?

Bir sıvı buharlaşırken, yüzeyinde bulunan moleküller kurtularak, gaz haline geçer; daha yukarıda, havayla dolu olan kısmı doldurmaya başlarlar. Ne var ki, buharlaşan moleküller de, sürekli olarak hareket halindedirler. Bunlardan sıvıya çarpanlar, yeniden sıvı haline geçerler. Bîr süre sonra, öyle bir durum meydana gelir ki, kaç tane sıvı molekülü buhar molekülü haline geçmişse, okadar sayıda buhar molekülü de, sıvıya çarparak, sıvı molekülü haline geçer. İşte, böyle bir denge kuran buhara, «doy­muş buhar» denir. Çok nemli havalarda, at­mosfer gibi sınırsız bir hacım bile, buhara hemen hemen büsbütün doymuş olabilir. O zaman da, kolay kolay terleyemez, içimizde sıkıntı duyarız; «Havada bir sıkıntı var» diye yakınırız.

Doğada Buharlaşma

Doğa’da sürekli olarak meydana gelen buharlaşmanın, canlılar üzerinde de büyük önemi vardır. Örneğin,, ateş üzerinde kay­namakta olan bir çaydanlık suyu ele alalım. Çaydanlığın içindeki su, sıcaklığın etkisiy­le, yavaş yavaş buharlaşmaya başlar. Isı art­tıkça, buharlaşma da, o oranda çoğalır. Çay­danlığın ağzından çıkan su buharlan hava­ya karışır. Çaydanlığın ağzına bir kâğıt tu­tarsak, kâğıdın kısa bir süre spnra ıslan­dığını görürüz. Bu kâğıdın üzerine de bir cam tutarsak, camın üzeri su kabarcıklarıy­la kaplanır; bu kabarcıklar da, birleşerek, su damlacıklarını meydana getirir. Bundan da anlayacağımız gibi, su buharını bir ka­bın içinde toplayıp, soğutursak, gene su el­de ederiz.

Çaydanlığın ağzından çıkan su buharı, ha­vaya karışınca ne clur? Havaya karışan su buharlan, havanın o ândaki rutubet derece­sini artırırlar. Böyiece, çok miktarda su bu­harı, birike birike, bulutları meydana geti­rir. Doğa’da hiçbir şeyin kaybolmadığını, an­cak biçim değiştirdiğini biliyoruz. Bulut ha­line geçen su buharı da, bir süre sonra, yağmura dönüşür. Sonuç olarak da, çaydan­lığımızda buhar haline gelen su, bir süre

sonra, yeniden yağmur halinde toprağa düş­müş olur. Göllerin, ırmakların, uçsuz bu­caksız denizlerin, okyanusların yüzeyinde, bu­harlaşma çok geniş ölçüde olur. Hele yaz sı­cağında, buharlaşma büsbütün artar.

BUHARLAŞMA ISISI NEDİR?

Bir gram sıvıyı kendi-.inin özel kay­nama sıcaklığında sıvı halinden buhar haline geçirmek için gereken ısı enerjisirıe «buharlaşma ısısı» denir.




buharlı temizlik makinesi mesela.....................................................