• II. Dünya Savaşı öncesi dünyada ne gibi önemli gelişmeler yaşanmıştır? • II. Dünya Savaşı’nın başlaması ve yayılması nasıl olmuştur? • II. Dünya Savaşı sürecindeki diplomatik girişimler nelerdir? • II. Dünya Savaşı’nın sonuçları nelerdir?​

Cevap :

Cevap:

II. Dünya Savaşı, 1939'dan 1945'e kadar süren küresel savaş. Savaşa dönemin büyük güçleri ve dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu katıldı ve iki karşıt askerî ittifak kuruldu: Müttefikler ve Mihver. 30'dan fazla ülkeden gelen 100 milyondan fazla personelin doğrudan katıldığı bu topyekûn savaşta, savaşın büyük tarafları tüm ekonomik, endüstriyel ve bilimsel kapasitelerini savaş için seferber ettiler. 70 ila 85 milyon ölümle sonuçlanan II. Dünya Savaşı, insanlık tarihindeki en ölümcül savaştı ve savaş boyunca askerî personelden daha çok sivil kayıp verildi. Milyonlarca insan soykırımdan (Holokost gibi), planlanmış açlık ölümlerinden, katliamlardan ve hastalıklardan öldü. Tanklar, zırhlı araçlar, savaş uçakları, stratejik bombardımanlar, uçak gemileri, radar ve sonar, nükleer silahların geliştirilmesi ve roketler gibi birçok savaş teknolojisi savaşta önemli rol oynadı.

II. Dünya Savaşı

Sol üstten saat yönünde:

Wanjialing Muharebesi'nde Çinli askerler I. El-Alameyn Muharebesi'nde Avustralyalı 25 poundluk top Doğu Cephesi'nde Alman Stuka bombacı uçakları (1943-44 kışı) Lingayen Körfezi'nde Amerikan gemileri Wilhelm Keitel teslimiyet belgesini imzalarken Stalingrad Muharebesi'nde Sovyet askerleri

Tarih 1 Eylül 1939-2 Eylül 1945 (6 yıl ve 1 gün)[a]

Bölge

Avrupa, Pasifik, Atlantik, Hint Okyanusu, Güneydoğu Asya, Çin, Japonya, Orta Doğu, Akdeniz, Kuzey Afrika, Afrika Boynuzu, Orta Afrika, Avustralya, Kuzey ve Güney Amerika

Sonuç

Müttefik zaferi

Nazi Almanyası'nın, İtalya Krallığı'nın ve Japon İmparatorluğu'nun çöküşü

Almanya, Japonya ve Avusturya'da Müttefik askeri işgalleri ve İtalya Krallığı'nın yıkılıp İtalya Cumhuriyeti'nin kurulması

Atom Çağı'nın başlaması

Milletler Cemiyeti'nin dağıtılıp Birleşmiş Milletler'in kurulması

Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği'nin rakip süper güçler olması ve Soğuk Savaş'ın başlangıcı

Taraflar

Müttefikler

Polonya

Avustralya

Birleşik Krallık

Hindistan

Fransa

Yeni Zelanda

Nepal Nepal Krallığı

Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Afrika

Kanada

Danimarka

Norveç

Belçika

Lüksemburg

Hollanda

Yunanistan

Yugoslavya

Sovyetler Birliği

Ukrayna SSC

Beyaz Rusya SSC

ABD

Filipinler

Panama

Kosta Rika

Dominik Cumhuriyeti

El Salvador

Haiti

Honduras

Nikaragua

Tayvan

Guatemala

Küba

Flag of Korea (1882-1910).svg Kore Geçici Hükümeti

Meksika

Brezilya

Etiyopya

Bolivya

Kolombiya

İran

Liberya

Peru

Romanya

Bulgaristan

Tayland

San Marino

Macaristan

Ekvador

Paraguay

Uruguay

Venezuela

Türkiye

Mihver

Nazi Almanyası Almanya

İtalya Krallığı İtalya Krallığı (1943'e dek), İtalyan Sosyal Cumhuriyeti (Almanya'nın kuklası, 1943'ten sonra)

Arnavutluk

Japon İmparatorluğu Japon İmparatorluğu

Macaristan Krallığı (1920-1946) Macaristan Krallığı

Romanya Krallığı Romanya Krallığı

Slovakya Slovak Cumhuriyeti (1939-1945)

Bulgaristan Krallığı Bulgaristan Krallığı

Yugoslavya Krallığı Yugoslavya Krallığı (25-27 Mart 1941)

Hırvatistan

Burma

Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Çin Cumhuriyeti Yeniden Düzenlenmiş Ulusal Hükûmeti

Flag of the Mengjiang.svg Mengjiang (Japonya'nın kuklası [1939-40], sonra Çin'in özerk bölgesi [1940-45])

Finlandiya Finlandiya Cumhuriyeti (1939-1944)

Hindistan Özgür Hindistan

Irak Krallığı Irak Krallığı (1941)[1][2]

Mançukuo (Japonya'nın kuklası)

Tayland Tayland Krallığı

Vichy Fransası Fransız Devleti (tartışmalı, Almanya'nın kuklası)

Karadağ

Sırbistan

Komutanlar ve liderler

Ana Müttefik liderleri:

Amerika Birleşik Devletleri Franklin D. Roosevelt

Sovyetler Birliği Josef Stalin

Birleşik Krallık Winston Churchill

Tayvan Çan Kay Şek

Ana Mihver liderleri:

Nazi Almanyası Adolf Hitler

Japon İmparatorluğu Hirohito

İtalya Krallığı Benito Mussolini

Kayıplar

Askeri ölümler:

16 milyondan fazla

Sivil ölümler:

45 milyondan fazla

Toplam ölümler:

61 milyondan fazla

(1937–1945)

Askeri ölümler:

8 milyondan fazla

Sivil ölümler:

4 milyondan fazla

Toplam ölümler:

12 milyondan fazla

(1937–1945)

II. Dünya Savaşı'nın 1 Eylül 1939'da Almanya'nın Polonya'yı istila etmesi ve ardından 3 Eylül'de Birleşik Krallık ve Fransa'nın Almanya'ya savaş ilan etmesiyle başladığı kabul edilir. 1939'un sonlarından 1941'in başlarına kadar; Almanya bir dizi harekât ve antlaşma ile Kıta Avrupası'nın çoğunu istila etti ve kontrolü altına aldı. Ayrıca İtalya, Japonya ve diğer ülkeler ile Mihver ittifakını kurdu. Ağustos 1939'daki Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı ile Almanya ve Sovyetler Birliği, Polonya'yı paylaştı ve istila etti. Bu saldırmazlık anlaşmasından yararlanan Sovyetler Birliği Finlandiya ve Romanya'nın bir kısmını, Baltık devletlerinin ise tamamını ilhak etti. Kuzey Afrika ve Doğu Afrika'da harekâtların başlamasının ve 1940'ın ortalarında Fransa'nın 2 ay içerisinde çöküşünün ardından savaş çoğunlukla Avrupalı Mihver devletleri ve Britanya İmparatorluğu arasında Balkanlar'daki harekâtlarla, Atlantik Savaşı'yla, Britanya'da hava savaşıyla ve Blitz'le devam etti. 22 Haziran 1941'de başlarında Almanya, Avrupalı Mihver devletleri ile Sovyetler Birliği'ni istila ederek tarihin en büyük kara cephesi olan Doğu Cephesi'ni açtı ve Mihver'i, özellikle de Alman Wehrmacht'ını bir yıpratma savaşına soktu. Almanya'nın Sovyetler Birliği seferine Japon İmparatorluğu dahil olmadı.

Asya ve Pasifik üzerinde hükmetmeyi amaçlayan Japonya, 1937'den beri Çin Cumhuriyeti ile savaş içerisindeydi. Aralık 1941'de Japonya, Güneydoğu Asya ve Orta Pasifik'te bulunan Amerikan ve İngiliz topraklarının ve kolonilerinin neredeyse tamamına Pearl Harbor Saldırısı gibi eşzamanlı saldırılar düzenledi. ABD'nin ve Birleşik Krallık'ın Japonya'ya savaş ilanından sonra Avrupalı Mihver devletleri, müttefikleri ile dayanışma içinde ABD'ye savaş ilan etti. Japonya kısa süre içinde Batı Pasifik'in çoğunu ele geçirdi 1942'de Midway Muharebesi'ni kaybetmelerinin ardından ilerlemeleri durduruldu. Daha sonra Almanya ile İtalya Kuzey Afrika'da müttefik güçlerine ve Stalingrad'da Sovyetler Birliği'ne karşı ağır yenilgilere uğradı. 1943'teki aksilikler (örneğin Doğu Cephesi'ndeki bir seri Alman yenilgisi, Müttefiklerin Sicilya'yı ve İtalyan anakarasını istilası ve Pasifik'teki müttefik harekâtı) Mihver'i bütün cephelerde stratejik geri çekilmeler yapmaya zorladı. 1944'te Batılı Müttefikler Alman işgali altındaki Fransa'yı geri aldı ve Sovyetler Birliği Mihver güçlerini topraklarından tamamen atıp Almanya'yı istila etmeye başladı. 1944 ve 1945 boyunca, Japonya'nın Çin'deki ilerlemeleri tersine dönerken, Müttefikler Japon Donanması'na önemli darbeler vurdu ve stratejik Batı Pasifik adalarını ele geçirdi.

Avrupa'daki savaş, Alman işgali altındaki bölgelerin özgürleştirilmesi, Sovyetler Birliği'nin ve Batılı Müttefiklerin Almanya'yı istilası, Berlin Muharebesi, Adolf Hitler'in intiharı ve 8 Mayıs 1945'te Almanya'nın koşulsuz teslimiyetiyle sonuçlandı. 26 Temmuz 1945'te Müttefiklerin Potsdam Konferansı'ndan ve Japonya'nın bu şartlara göre teslim olmayı reddetmesinin ardından, ABD ilk atom bombalarını 6 Ağustos 1945'te Hiroşima'ya ve 9 Ağustos'ta Nagazaki'ye attı. Japon adalarının potansiyel bir istilası, ek atom bombası saldırıları olasılığı ve 9 Ağustos'ta Japonya'ya karşı Sovyetlerin savaşa girmesi ve Mançurya'yı istilasıyla karşı karşıya kalan Japonya, 15 Ağustos 1945'te teslim olmaya niyetini açıkladı ve Asya'da Müttefikler zafer elde etti. Savaşın ardından, Almanya ve Japonya işgal edildi ve Alman ve Japon liderlere karşı savaş suçları mahkemeleri açıldı. Çoğunlukla Yunanistan ve Yugoslavya'da işlenmiş belgeli savaş suçlarına rağmen, İtalyan liderler ve generaller diplomatik faaliyetler sayesinde genellikle cezalar ile karşı karşıya kalmadılar.

II. Dünya Savaşı, dünyanın siyasi gruplaşmasını ve sosyal yapısını değiştirdi. Birleşmiş Milletler (BM), uluslararası işbirliğini geliştirmek ve gelecekteki potansiyel çatışmaları önlemek için kuruldu ve muzaffer büyük güçler (Çin, Fransa, Sovyetler Birliği, Birleşik Krallık ve ABD) Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri oldu. Sovyetler Birliği ve ABD rakip süper güçler olarak ortaya çıktı ve bu neredeyse yarım yüzyıl süren Soğuk Savaş için zemin hazırladı. Avrupa'nın savaştan gördüğü büyük zararın ardından, büyük güçlerinin etkisi azaldı ve bu Asya ile Afrika'nın dekolonizasyonunu tetikledi. Endüstrileri zarar gören çoğu ülke ekonomik iyileşme ve genişlemeye yöneldi. Siyasi bütünleşme, özellikle Avrupa'da, gelecekteki düşmanlıkları önleme, savaş öncesi düşmanlıkları sona erdirme ve ortak bir kimlik oluşturma çabası ile başladı.