Cevap :
PSİKOLOJİNİN ALT DALLARI
Günümüzde Psikoloji genişlemiş ve Psikolojide çeşitli alt dallar oluşmuştur.
DENEYSEL PSİKOLOJİ
Davranışın temelinde yatan nedenleri anlamak için araştırma yapar. Davranışın fizyolojik temelleri olan; duyum, algı, dikkat, bellek, öğrenme gibi konularda deneyler yapar.
Örneğin: Motivasyonun öğrenme üzerindeki etkisi
Yorgunluğun dikkat üzerinde etkisi
KLİNİK PSİKOLOJİ
Bir kurumda bakılmayı gerektiren duygusal, davranışsal bozuklukları olan, toplumla uyumları kopmuş anormal insanların davranışlarını inceler. Teşhis eder ve tedavisini bilimsel olarak yapar.
NOT: Psikolog ile Psikiyatrist farklıdır.
Psikiyatrist: Tıp doktorudur. İlaç tedavisi yapabilir.
Psikolog: Bilim doktorudur. İlaç tedavisi yapmaz.
SOSYAL PSİKOLOJİ
Bireyin grup içindeki davranışlarını inceler. Bireyin topluma, toplumun bireye etkisini konu edinir. Moda, reklam, propaganda, kamuoyu, insan ilişkileri vb. Sosyal Psikolojinin konularıdır.
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ
Döllenmeden ölüme kadar bireyin yaşa bağlı davranış değişikliklerini inceler. Birey ne zaman konuşur. Algılama ne zaman başlar. Çocuğun düşünmesinde meydana gelen sistematik değişimler nelerdir. Bireyin çevre ile ilişkisi hangi yaşta nasıl olur, gibi konular Gelişim Psikolojisinin konularıdır.
3 ana bölüme ayrılır:
Çocuk Psikolojisi ( Döllenmeden ergenliğe kadar )
Ergenlik Psikolojisi ( Ergenlikten yetişkinliğe kadar )
Yetişkin Psikolojisi ( Yetişkinlikten ölüme kadar )
Hayvan Psikolojisi ( Hayvan gelişimini inceler )
EĞİTİM PSİKOLOJİSİ
Psikolojinin eğitim alanlarına uygulanmasından doğmuştur. Okul ortamını ve eğitim sürecini en verimli duruma getirmeyi amaçlar. Okulda öğrencilere testler, mülakatlar uygulayarak öğrencilerin okulla ilgili sorunlarını anlamaya çalışır ve çözümler üretir. Hangi konu kime nasıl verilmeli? Öğretmen nasıl yetiştirilmeli? Eğitim ortamında en yüksek başarı nasıl sağlanmalı? Eğitim programları nasıl düzenlenmeli? Gibi konular üzerinde durur.
DANIŞMANLIK PSİKOLOJİSİ
Hafif duygusal, kişisel sorunları olan bireylerin davranışlarını inceler. Bireye yaşamını kolaylaştıracak bilgiler vererek, ilgilerini ve yeteneklerini açığa çıkaracak kararları almasına yardımcı olmayı amaçlar. Çeşitli testler, mülakatlar uygulayarak bireylerin meslekleriyle, eğitimleriyle ilgili sorunlarını anlamaya çalışır. Bireylerin yaşamlarıyla ilgili en doğru kararı vermelerinde yardımcı olur.
PSİKOMETRİK PSİKOLOJİ
Psikolojide araştırma sonuçlarının sayılarla ifade edilmesidir. Bu alt dal diğer Psikoloji dallarına testler hazırlar. Mevcut testlerin kullanışlılık düzeyini kontrol eder.
PSİKOLOJİDE EKOLLER
EKOL:
Herhangi bir alanda Bilimde, Sanatta ve Felsefede aynı konuyu işleyen, aynı yöntemi kullanan ve aynı amacı paylaşan insanların oluşturduğu birliğe denir.
Aynı olguyu açıklamaya çalışan farklı yaklaşımlar her bilimde olmuştur. Özellikle doğa bilimlerinde, bu farklılıklar zamanla aşılmış ve yerlerini, evrensel olarak kabul gören genel-geçer yaklaşımlara bırakmışlardır. Psikolojide ise başlangıçtan beri var olan görüş ayrılıkları varlıklarını bugün de devam ettirmektedir. Bunun nedeni:
Doğa bilimlerini kesin sonuçlara ulaştıran deney yönteminin kullanılmasındaki sınırlılık.
İnsan davranışlarının olağanüstü, çok yönlü ve karmaşık olması.
Psikoloji’nin oldukça yeni ve genç bir bilim olması.
YAPISALCILIK ( Strüktüralizm )
Konusu: İnsan bilincinin (zihnin) yapısı ve işleyişi
Yöntemi: İçe bakış (iç gözlem)
Temsilcileri: Wilhelm WUNDT, Edward TİTCHENER
Yapısalcılar insan zihninin öğelerini ve bunlar arasındaki ilişkiyi, yani zihinsel süreçleri ( duyum, algı, bellek, düşünce, duygu, irade, dikkat gibi) incelemişlerdir. Onlara göre insanın ayırt edici özelliği, düşünen ve düşünerek davranışta bulunan bir varlık olmasıdır. Öyleyse, insan davranışlarının anlaşılmasının önkoşulu, insanın düşünme ve anlama yeteneğinin kavranmasıdır.
Yapısalcılar, Kimya biliminden etkilenmişlerdir. Nasıl ki; Kimya maddenin en küçük birimi olan atomu bulunca, kimyasal olayları anlamak kolaylaştıysa, Psikolojide zihin ve zihinsel süreçleri en küçük parçalarına ayırarak insan bilincini anlayıp, açıklayacaktı. Bilinci içe bakış yöntemiyle incelemişlerdir. İçe bakış, bireyin kendi kendisini gözlemlemesi demektir. Bireye ( ses, ışık, koku gibi ) uyarıcılar verilerek bireyin bu uyarıcılar karşısında hissettiklerini anlatması istenir.
NOT: Birey sorulan sorulara yanlış cevaplar verebilir. Buda araştırmanın ob jektif olmama durumunu ortaya çıkarır.
DAVRANIŞÇILIK ( Bihevyorizm )
Konusu: Dışardan gözlenebilen, ölçülebilen davranışlar
Yöntemi: Deney
Temsilcileri: John Watson, İvan PAVLOV, Frederic SKİNNER, Edvard THORNDİKE
Davranışçılar, yapısalcıların incelediği bilinci somut olmadığı için bilimin konusu olamayacağı ve kullandıkları içe bakış yönteminin yeterince objektif olmadığını söyleyerek eleştirmişlerdir. Davranışçılar araştırmalarında, doğuştan getirilen kalıtımları (yetenek, zeka, eğilim, iç dürtüler vb.) hesaba katmazlar. Davranışlar üzerinde eğitimin ve çevrenin etkili olduğunu savunurlar. Uygun uyarıcı, uygun çevre, uygun eğitim verilirse istenilen davranış ortaya çıkar. Bundan dolayı bunlara U – T psikologları denmiştir.
(alıntıdır.)
1 Klinik psikoloji
Klinik psikoloji en geniş uzmanlık dalıdır Bu uzmanlar halk arasında psikolog tanımına en uygun düşen grubu oluşturur Ruhsal bozukluklara tanı koyar ve psikoterapi yöntemi ile tedavi eder
Birçok kişi psikolog ile psikiyatristi karıştırır İkisi arasındaki en belirgin fark şudur: Psikiyatrist tıp fakültesini bitirip tıp doktoru (MD) ünvanını aldıktan sonra, 4 yıl psikiyatri uzmanlık eğitimi görür Klinik psikolog ise doktora yapınca bilim doktoru (PhD) ünvanı alır; tıp eğitimi olmadığı için tıbbi tedavi (ilaç, ameliyat, EKT gibi) uygulayamaz Ayrıca bir hastayı ancak bir psikiyatrist hastaneye yatırabilir
2 Rehberlik ve Danışmanlık psikolojisi
Klinik psikologa göre daha hafif sorunları olan kişilerle uğraşır Mesleki ve akademik sorunları olanlara danışmanlık eder
3 Okul ve eğitim psikolojisi
Öğrencilerin okulla ilgili sorunlarının yanı sıra daha etkili bir öğrenmenin nasıl yapılabileceğini araştırır
4 Kişilik psikolojisi ve sosyal psikoloji
Kişilik psikologları bireylerin kendine özgü duygu, düşünce ve davranışları ile ilgilenir; kişiliğin nasıl ortaya çıktığını anlamaya çalışır Sosyal psikologlar ise grup-içi etkileşimleri ve davranış üzerindeki toplumsal etkileri inceler
5 Gelişim psikolojisi
Döllenmeden erişkinliğe kadar yaşa bağlı olan davranış değişikliklerini inceler; konuşmanın, akademik becerilerin gelişimi gibi
6 Psikometrik psikoloji
Psikolojik ölçme bilimi anlamına gelir Yeni testler, istatistiksel yöntemler geliştirir Diğer psikoloji dallarına hizmet verir
7 Endüstri psikolojisi
Meslek için insan yetiştirme; kişiler ve kurumlar arası iletişim, üretimde verimlilik gibi konularla ilgilenir
Araç ve gereçlerin insanların kolayca kullanıp işletebilecekleri biçimde düzenlenmesi ise “mühendislik psikolojisi” nin alanına girer
8 Deneysel psikoloji
Algı, öğrenme, bellek, duygu ve davranışların fizyolojik temellerini araştırır Çevre koşullarının ve uyarıcıların davranışı nasıl etkilediğini inceler
9 Fizyolojik psikoloji
Biyolojik süreçler ile davranış arasındaki ilişkiyi inceler Psikofarmakoloji bunun bir alt dalıdır
10 Bilişsel psikoloji
1960’lardan sonra ortaya çıkan bilişsel (cognitive) psikoloji, algılama, bellek ve düşünme gibi zihinsel süreçleri inceler; bireyin kendini ve fiziksel-toplumsal çevreyi algılama biçimi, inançları ve tutumları üzerinde durur (Kültürel farklılıkların davranış üzerine etkisi gibi)
11 Adli tıp psikolojisi
Yasaların yapımı ve uygulanması, hapishane koşulları, cezaların ıslah edici niteliği gibi konularla ilgilidir
12 Çevre (ecological) psikolojisi
Bireyin ve grubun davranışlarını etkileyen çevresel değişkenleri inceler (iklim, ısı, renk, ışık gibi)
13 Sağlık psikolojisi
Günümüzde geleneksel tıbbın medikal modelinin yerini çağdaş tıbbın biyo-psiko-sosyal modeli almaktadır Sağlık psikolojisi biyopsikososyal modelin bir bölümünü oluşturur; amacı “sağlıklı yaşam” kalitesini yükseltmektir