Cevap :
1. Zaman zarfları
Fiilin anlamını zaman kavramıyla sınırlandıran belirten akşam akşamleyin artıkdaha bazen demin demincek dün er erken henüz hiçbir zaman gecegeceleyin geç gündüz güzün öğleyin önce sabah sabahleyin şimdi şimdiliksonra yarım saat önce yarın yazın yine gibi zaman isimleridir.
Zaman zarflarının eylemin yapılış zamanını daha kesin bir ifadeyle sınırladığınabelirttiğine dikkat edilmelidir: Borcumu ödedim. cümlesinde ödeme işinin geçmişte yapıldığı bellidir. Ama bu iş beş dakika önce mi yapılmıştır yoksa yıllarla ifade edilebilecek bir zaman diliminde mi gerçekleştirilmiştir bu belli değildir. Cümleye eklenecek bir zaman zarfı eylemin zamanını daha açık ve kesin olarak belirtecektir: Borcumu biraz önce ödedim. gibi.
Yükleme sorulan ne zaman sorusuna cevap olan kelime veya kelime grupları (zaman bildiren kelimelerde bazı çekim eklerini alsalar bile) cümlede zaman bildiren zarf tümleci olurlar: Toplantıya saat 15.30’dabaşlanacak. Ülkesine bütün Avrupa’yı gezdikten sonra döndü. Babasının gittiğini duyunca üzüldü.
2. Yer (yön) zarfları
Bu zarflar boşlukta bir yer ifade eden ve sayıları çok olmayan aşağı beri dışarı geri içeri ileri karşı öteyukarı gibi yer isimleridir. Bunların hemen hepsinde bir yön ifadesi olduğu için zarf olarak fiilin yönünü gösterirler: Beri gel barışalım. Biraz geri çekil. Lütfen içeri buyurun. vb. gibi.
Yukarıda da belirtildiği gibi bu yer isimlerine hâl eki getirilirse isim olurlar.
3. Hâl (durum) zarfları
Bir fiilin sıfatın veya bir başka zarfın anlamını nasıllık-nicelik bakımından etkileyen belirten zarflardır. Hâl ve tavır ifade eden her isim hâl zarfı olarak kullanılabileceği için Türkçede bu zarfların sayısı pek çoktur. Hemen hemen bütün niteleme sıfatları da hâl zarfı olarak kullanılabilir: uslu (durun) iyice (öğrendik) böyle (olmaz) sora sora (buluruz) hızlı (oku) tek tek (anlattı) doğru (söyle) yorgun (görünüyorsun) türkü çağırarak (arıyor) gibi.
4. Azlık-çokluk zarfları
Azlık-çokluk (miktar ölçü derece) bakımından fiilleri fiil şekillerini sıfatları ve zarfları belirten kelimelerdir. Bu zarflar sayıca az olup başlıcaları şunlardır: az biraz çok daha en pek.
En zarfı tipiktir. Diğerlerinden farklı olarak tek başına kullanılmaz ve bir anlam ifade etmez. Sıfat ve zarfların önünde aşırılık ifade eder. Onların en yüksek derecesini bildirir:
En güzel şiiri senin için yazdım.
sıfat
5. Soru zarfları
Fiil sıfat ve zarflarla ilgili soru ifade eden nasıl neden ne kadar niçin niye gibi kelimelerdir: Nasılyazıyorsunuz? Niye çattın yâr kaşlarını. Neden konuşmuyorsun? Ne kadar kaybettin?
Bunlardan başka Türkçeye Arapçadan geçen fazla fevkalâde gayet harikulâde gibi kelimeler de yerine göre zarf olarak kullanılmaktadır: fazla (çalışmıyor) gayet (güzel) fevkalâde (önemli bir durum)harikulâde (olmuş) gibi.
Zarfların cümlede kullanımıyla ilgili olarak şu üç noktaya özellikle dikkat edilmelidir:
1. Yukarıdaki tanımda da belirtildiği gibi zarflar fiillerin sıfatların ve zarfların anlamını belirten sınırlayan kelimelerdir. Cümlede söylenmek istenilenin daha açık özel ve ölçülü ifadesinde uygun zarfların doğru yerde kullanılması önemlidir: Yoruldum. cümlesi “Dün akşam çok yoruldum.” cümlesine göre daha kapalı ve genel anlamlıdır.
2. Niteleme sıfatı olarak kullanılan bir çok kelime de zarf olarak kulla*nılabilir. (Büyük lokma ye büyükkonuşma.) Ancak zarf olarak kullanılması gereken bir kelimenin cümlede yanlış yerde (özellikle isimlerden önce sıfat yerine) kullanılması söylenmek istenilenle söylenenin birbirinden farklı olmasına ve anlatım bozukluklarına yol açar:
Toplantıda güzel konuştunuz. (Konuşma eylemi güzel yapıldı.)
Güzel toplantıda konuştunuz. (Güzel sözü toplantının sıfatı oldu.)
Tiyatroya fazla gidemiyorum. (Eylem sık yapılamıyor.)
Fazla tiyatroya gidemiyorum. (“Fazla tiyatro” uygun olmaz. )
İnşaata izinsiz girilmez. (Eylem için izin alınmalıdır.)
İzinsiz inşaata girilmez. (İnşaat izinsizdir.)
Başım çok ağrıyor. (Ağrının şiddeti belirtiliyor.)
Çok başım ağrıyor. (Uygun değildir.)
Yeni okula geldi. (Yeni sözü okulun sıfatıdır. Gelme eyleminin yeni yapıldığı söylenmek isteniyorsa zarffiilden önce kullanılmalıdır: Okula yeni geldi.)
Bakanlık müfettişleri bir haftada bilgisayarlı eğitim uygulamasına başlayan on beş ilköğretim okulunu denetleyecekler.(Denetlemenin bir hafta süreceği belirtilmek isteniyorsa zaman zarfı fiilden önce kullanılmalıdır: Bakanlık müfettişleri bilgisayarlı eğitim uygulamasına başlayan on beş ilköğretim okulunubir haftada denetleyecekler.)
3. Son zamanlarda sıfatın veya zarfın derecesini belirten çok daha en gibi zarfların yerine acayip afetdehşet felâket korkunç müthiş gibi kelimeler kullanılmaktadır ki bu dil açısından çok yanlıştır:
Korkunç güzel saz çalıyor. (Korkunç olan güzel değildir. “Çok güzel saz çalıyor.” biçiminde olmalıdır.)
Merhaba
Zarf veya belirteç; bir fiilin, fiilimsinin, sıfatın veya başka bir zarfın anlamını yer, zaman, durum ve miktar bakımından niteleyen sözcük. Zarflar, fiile yöneltilen neden, ne zaman, nereye, ne kadar ve nasıl sorularının cevaplarını oluşturur. Aşağı, yukarı, nazikçe, çok, az, fevkalâde, en, ileri, geri, şimdi, geç gibi kelimeler cümle içerisinde zarf olarak kullanılabilir.
>BayanPilot