yapım ekleri nelerdir hepsi?



Cevap :

Yapım ekleri, mevcut kelimelerden (isim ve fiil köklerinden) farklı ve yeni anlamlı kelimeler türetmeye yarayan eklerdir.

Nesneleri karşılayan isimlerle hareketleri karşılayan fillerin kökleri farklıdır:

Gel-(-mek,-dim, -miş...)

Baba(-m, -lar, -dan) 

Birbirine yakın olan nesne ve hareketlere ait kelimeler aynı kökten türeyen kelimelerdir. Bu bakımdan türemiş kelimelerin kökleriyle mutlaka bir anlam ilişkileri olmalıdır:

baş, baş-la-, baş-ar-, baş-ar-ı

sev-, sev-il-, sev-dir, sev-in, sev-inç, sev-gi

göz, göz-lük, göz-cü, göz-cü-lük, göz-lük-çü-lük... 

Yapım ekleri isim ve fiil köklerine gelerek yeni isimler ve filler türetirler. bu ekler kökten hemen sonra gelirler. Çekim ekleri yapım eklerinden sonra gelir:

bil-gi-ler, bil-dir-di;

göz-le-meliyim, göz-lük-ten... 

Bu türemiş kelimelerden de tekrar yeni kelimeler türetilebilir:

bil-gi-li,bil-dir-i

göz-lük-çü, göz-lük-çü-lük...  

Bu bakımdan yapım eklerini iki başlık altında inceleyebiliriz: 

İsim yapan yapım ekleri: İsimden isim yapan ekler ve Fiilden isim yapan ekler

Fiil yapan yapım ekleri: İsimden fiil yapan ekler ve Fiilden fiil yapan ekler

↬ Yapım ekleri nedir ?

↬ Sözcüklere gelerek onlardan yeni sözcükler türeten eklerdir.

1-) İsimden isim yapan ekler:

-lık 

-lu

-siz

-cu

-er

2-) İsimden Fiil Yapan Ekler;

-la

-el

-l

-a

-ar

 -ıl

-ik

-ar

3-) Fiilden İsim Yapan Ekler

-ak

-mak 

-ın 

 -gi 

-gan 

-an 

-yucu 

-ta

-inti 

 -it 

4-) Fiilden Fiil Yapan Ekler

-ıl

-ış

-ir

-dır

-t

-ar