ihtiyaçlar işletmelerin kuruluşunda etkili midir?

İşletmeler toplumsal ihtiyaçları karşılamak için mal ve hizmet üreten iktisadi birimleridir. İktisadi birimin sürekli veya geçici oluşu, kendisine ve başkasına mal ve hizmet üretmesi, sahibinin tek ya da çok olması, liberal, sosyalist veya karma bir ekonomik düzende işlemesi, sahibinin kişi özel sektör tüzel kişisi veya devlet oluşu iktisadi birimin işletme sayılabilmesine engel değildir. Esas olan, iktisadi birimin fayda yaratması, bir diğer ifadeyle, insan ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetin üretilmesidir.

İşletmeler yararlı mal ve hizmet üretir. Mal ve hizmetlerin yararlı olması onların insan ihtiyaçlarını karşılayabilmesi ve bu yararın elde edilebilmesi belirli bir çabanın harcanmasına bağlıdır. İşletmelerin kuruluş nedeni insanların ihtiyaç duyduğu mal ve hizmeti üretmektir. İşletmeciler söz konusu ihtiyaçları karşılayarak kendilerine kar ve ya başka biçimde yarar sağlamayı amaçlarlar. Böylece tüm işletmelerin kuruluş nedeni aynı olmasına karşın kişilerin ve kurumların işletme kurma nedenleri farklı olabilmektedir. İşletmeler yalnızca kar gayesi güden kişiler tarafından kurulmazlar. Yerel yönetimler vakıf kuruluşları ve devlet gibi işletme kurucularının işletme kurma nedenleri farklıdır. Burada işletmenin devamlılığı için kazanç elde etmesi gerekse de kar sağlamak ikinci plandadır.

İşletmenin kuruluşuna neden olan faktörler şunlardır:

Bağımsız çalışma= Bağımsız çalışmak suretiyle kendi kendinin patronu olan kişiler davranışlarında ve kararlarında daha özgür hareket edebilme imkânına sahip olurlar. İnsanların başkasının emir ve yasaklarına göre yaşamak istememeleri işletme kurmanın nedenlerinden biridir. Bazı durumlarda ortaklık durumunda sağlanacak destekle elde edilebilecek daha yüksek gelir düzeyinden bağımsız olmak uğruna vazgeçilir. Çünkü bağımsız olmak toplum önünde itibar sağlar. Buda kişide psikolojik doyuma neden olur. Daha fazla para kazanmak: Kamuda sabit ve sınırlı bir ücretle çalışmak yerine insanlar kendiişlerini kurmak suretiyle daha fazla gelir elde etmeyi düşüne bilirler. Zarar etme riskine karşın fazla para kazanabilme arzusu kişileri işletme kurmaya itebilir. Başarılı olma durumunda daha yüksek gelir elde etmek insanları işletme kurmaya teşvik eder. Miras yoluyla işletme sahipliği: Gerçek kişi işletmelerinde işletme sahibinin ölümü halinde işletmenin sahipliği varislerine geçer. Tüzel kişiliklerde ise (ortaklıklar) mirasçılar ortağın haklarına sahip olurlar. Yeni bir buluş veya fikri pazara sunmak: Yeni buluşu veya iş düşüncesi olan kişiler bundan yarar sağlamayı düşündükleri zaman işletme kurma gereği duyarlar. Yeni buluşlar ve fikirler başka firmalar aracılığıyla kullanılabileceği gibi kişinin riske katlanması durumunda ir işletme kurması kaçınılmaz olur. Yeni bir buluşu veya fikri hayata geçirebilmek için kurulan işletmeler genellikle küçük ve orta ölçekli işletme şeklindedir. Başka fırsatların yokluğu: Arzu ettikleri bir işe giremeyen kişiler zor şartlarda da olsa işletme kurmak durumunda kalırlar. Bunun yanında kendilerine ek gelir sağlamayı amaç edinen şahıslarda işletme kurma gereği duyarlar. Sermaye sahibi insanlar sermayelerini değerlendirebilecekleri daha uygun alanlar bulamaz iseler kendi işletmelerini kurarlar.

Toplumda itibar sağlamak: Paraya fazla ihtiyaç duymayan veya yeterli kazancı olan kişiler itibar sağlamak amacıyla işletme kurarlar. Bir işletmenin sahibi olmak kişilere