canlıların yapısında bulunan organik bileşikler nelerdir
Canlıların yapısında bulunan organik bileşikler
Karbonhidrat
Enerji verici
C, H, O
Yağ
Yedek enerji
C, H, O
Protein
Yapı maddesi
C, H, O, N
Enzimler
Düzenleyici
C, H, O, N + Vitamin,Mineral
Vitaminler
Düzenleyici
C, H, O, N, S,…
Nükleik Asitler
Yönetici
C, H, O, N, P, …
Bu tablodaki ilk üç organik bileşik enerji kaynağıdır.
ENERJİ VERİŞ SIRASINA GÖRE: Karbonhidrat > yağ > protein
ENERJİ TAŞIMA KAPASİTESİNE GÖRE: yağ > protein > karbonhidrat
YAPI MADDESİ OLUŞLARINA GÖRE: protein > yağ > karbonhidrat
KARBONHİDRATLAR
MONOSAKKARİTLER DİSAKKARİTLER POLİSAKKARİTLER
3C®Trioz
4C®Tetroz
5C®Pentoz
6C®Heksoz
Monosakkarit+Monosakkarit®Disa kkarit
+ ®
nGlikoz ® Polisakkarit + (n-1)su
+ + ®
MONOSAKKARİTLER: Monosakkaritlerin başlıcaları;
5C ® Pentoz 6C ® Heksoz Riboz Deoksiriboz Glikoz Fruktoz Galaktoz
(Kan Şekeri ve (Meyve ve (Sütte Bulunur) Üzüm Şekeri) Bal Şekeri)
MONOSAKKARİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ:
Suda çözünürler. Tatlı oldukları için basit şekerler de denir.
Daha küçük yapı birimlerine parçalamazlar(Hücre zarından kolay geçerler).
Karbon sayısı 3-8 arası değişir. Biyolojik önemi olanlar pentoz ve heksozdur.
DİSAKKARİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ:
İki monosakkaritten oluştukları için çift şekerler de denir.
İki monosakkarit birleşirken aralarında kurulan bağa glikozit bağ, bu olaya glikozitleşme denir. İnsan ve hayvanların besin olarak aldıkları disakkaritler monosakkarite dönüştükten sonra hücre zarından geçebilir. Biyolojik önemi olan disakkaritler maltoz, sükroz ve laktozdur.
POLİSAKKARİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ:
Kompleks şekerlerdir. Çok sayıda monosakkaritin dehidrasyonu ile oluşur.
Yapı birimi glikozdur. Glikoz moleküllerinin farklı şekillerde bağlanmasıyla değişik polisakkaritler oluşur. Canlılarda bulunan önemli polisakkaritler nişasta, glikojen, selüloz ve kitindir.
nGlikoz ® Nişasta + (n-1)Su
nGlikoz ® Glikojen + (n-1)Su
nGlikoz ® Selüloz + (n-1)Su
nGlikoz ® Kitin + (n-1)Su
NİŞASTA: Bitkisel depo maddesidir. Çok sayıda glikoz molekülünün dehidrasyonuyla oluşur. Bitkilerde fotosentezle üretilen glikoz nişastaya dönüştürülerek kök, gövde, tohum, meyve gibi kısımlarda depolanır. Besinlerle alınan nişasta sindirim sisteminde hidrolize uğratılarak glikoza dönüştürülür ve hücre zarından geçebilir. Ayıracı ise iyottur.
GLİKOJEN: Hayvansal depo maddesidir. Çok sayıda glikozun karaciğer ve kas hücrelerinde depo edilmiş halidir. Kanda glikoz oranı düştüğü zaman karaciğerdeki glikojen glikoza dönüştürülerek kana verilir. Hayvansal nişasta olarakta adlandırılabilir.