vezirlerin görevlerini ve özelliklerini belirten kısımlarla ilgili bir drama hazırlayınız 11. sınıf tarih kitabı sayfa 58deki ödev.. Cok acill ben bulamadım
Paşazade’nin Siyasetname Özelliği Gösteren Pendname’si ve Bu Eserdeki Yönetimle
İlgili Görüşler
Yrd. Doç. Dr. İbrahim KAYA
KSÜ Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Özet
Pendname Kutadgu Bilig’le başlayan Türkçe yazılmış hem bir ahlâk kitabı hem de siyasetname özelliği
taşıyan eserlerin bir halkasını oluşturmaktadır. Eser genel ahlâkla ilgili hususların yanısıra felsefî ahlâkın politik
kısmı olan siyasetname özelliklerini de bünyesinde bulundurmaktadır. Bu çalışmada ahlâk kitapları ve
siyasetname türündeki eserler hakkında kısa bilgi verildikten sonra Pendname’deki siyasetname özelliği taşıyan
hususlar kapsamlı olarak ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: Siyasetname, Pendname, Yönetim, Hükümdar, Kemal Paşazade
Paşazade’s Pendname which Display the Feature of Siyasetname and the Ideas in this
Work About Administration
Abstract
Pendname is a chain of moral an government books which have been written in Turkish language and
have started with Kutadgu Bilig. This work has also included the properties of government books wich is
political part of public morality. In this study the moral and government books will be described briefly, then the
feature of government books wich included in Pendname will be discussed comprehensively.
Key Words: The Book of Government, Ethics Book, Administration, Administrator, Kemal Paşazade
GİRİŞ
Osmanlı ilim ve fikir hayatında gerçekten önemli bir yer işgal ettiği otoriteler tarafından tespit
edilen Paşazade’nin (Uzunçarşılı, 1972: 591) tarih, edebiyat, hukuk, mantık gibi birbirinden bir hayli
uzak sahalardaki eserleri arasında siyasetname ile ilgili yapılan çalışmalarda adından bahsedilmeyen
Pendname
1
isimli bir eser de bulunmaktadır. Paşazade’nin yönetim ve hükümdarlarla ilgili
görüşlerinin zikredildiği bu eserin teorik planda olmanın yanı sıra pratik bir zemine oturduğunu
1
Eserin adı kaynaklarda farklı olarak geçer. Nihal Atsız (1966, 78) eserin adını Nesâyih olarak kaydeder. Agâh Sırrı Levend
(1964, 103) ise eserin adını Ahlâkî Mev’ıza olarak belirtir. İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Es’ad Efendi Türkçe Yazma
Eserler 1387’de Nesâyih adıyla kayıtlı olan eser 57 varaktan ibarettir. Bu eser http: //www.yazmalar.gov.tr’de
bulunmamaktadır. Bunların dşında adı geçen sitede Paşazade’ye ait üç adet Pendname isimli eserle karşılaşırız. İkisinin
Paşazade’yle bir ilgisi yoktur. Bunlardan sadece Kastamonu nüshası Paşazade’ye aittir ve Nesayih’le aynıdır. Bu makalede
eserin ismi Pendname olarak kullanılacaktır. Eserin isimlendirme problemi ve bunun halli için bk. (Kaya 2010: 67–68)