Cumhuriyetçilik İlkesi
Cumhuriyetçilik, milli egemenliğin hakim kılındığı bir yönetim biçimidir. Atatürk`ün cumhuriyetçilik ilkesi yeni Türk Devleti`nin en temel özelliklerinden birisi olup, en basit ve anlaşılır manasıyla halkın kendi kendisini yönetmesidir. Yani bir ülke sınırları içerisinde bulunan halkın, kendi huzur ve güvenini sağlayacağına inandığı kişileri seçme özgürlüğüdür.
Örnek: Cumhuriyetin İlanı, Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkının Verilmesi.
Milliyetçilik İlkesi
Türk vatandaşlarının kendi varlığı ve mutluluğu için çalışması, başka ülke insanlarının da ülke bütünlüğüne ve birliğine saygı gösterilmesi anlamı ifade edilmektedir. Atatürk milliyetçiliği çok büyük bir hoşgörüyü içinde barındırır. Sadece kendi ulusal varlığı ve birliğini değil diğer uluslarında varlığının ve birliğinin devamını arzu eder.
Örnek: İstiklal Marşı`nın Kabulü, Türk Tarih ve Dil Kurumlarının Kurulması.
Halkçılık İlkesi
Cumhuriyet ile yönetilen bir ülkede, siyasal açıdan kalkınmada, yönetimde, ulus ve devlet imkanlarının kullanılmasında halk yararının gözetilmesi demektir. Halkçılık ilkesi, Türk toplumunda birey, aile, zümre ve sınıf egemenliğinin olamayacağı, bütün millet bireylerinin yasa önünde eşitliği esasına dayanır.
Örnek: Aşar Vergisinin Kaldırılması, Türk Medeni Kanununun Kabulü.
Laiklik İlkesi
Din olgusunun çağdaş bir düzeye getirilmesidir. Din ile ilgili işlerin belli bir düzen haline getirilerek, devletin din ve vicdan hürriyetini tanımasıdır. Kısaca din işleri ile devlet işlerinin ayrı tutulması demektir. Herkesin istediği gibi ibadet etme özgürlüğünü ifade etmektedir.
Örnek: Saltanatın ve Halifeliğin Kaldırılması, Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması.
İnkılapçılık (Devrimcilik) İlkesi
Aklın, bilimin ve çağın gerektirdiği yeniliklerin, toplumun ihtiyaçları doğrultusunda yapılmasıdır. Eski geçerliliğini yitirmiş faydasından çok zararı olacak işleri bir düzene sokmak demektir.
Örnek: Yapılan tüm yenilikleri kapsar.
Devletçilik İlkesi
Bireylerin özel girişimlerini ve yapacakları faaliyetlerini esas almak kaydı ile gerektiğinde devletin milletimiz adına memleket ekonomisini kontrol altında bulundurması anlamı ifade edilmektedir. Devletçilik, ekonomik ve sosyal kalkınma için, yapılması gereken işlerin derhal yapılması demektir.
Örnek: Karayolları, havaalanları, demiryolları ve limanların yapımı, 1. Beş yıllık kalkınma planı, devletin banka kurması.
