kuş gribi ülkemizde hangi hayvanlarda ve ne zaman görülmeye başladı? bu hastalık insanlara nasıl geçer? belirtileri nelerdir?kuş gribinden nasıl korunabiliriz?
“Tamiflu değişken yapıdaki griplere karşı etkili olamayabiliyor. Hastalığa karşı yeni bir aşı şart”. İşte, İngiliz sağlık editörü Jo Revill’in görüşleri....
Virüs vücuda önce solunum sisteminden giriyor. Virüsün etrafını saran "hemaglutinin proteini" vücut tarafından besin veya hormon olarak algılandığı için kolayca boğazımıza ve üst solunum yollarına yerleşiyor. Buradaki hücrelere etki ederek üremeye başlıyor ve sonrasında da vücuda yayılıyor. Hastayı komaya sokuyor, hatta ölümüne yol açabiliyor.
İngiliz Daily Mirror Gazetesi'nin ünlü sağlık editörü Jo Revill tarafından 2005 yılında yayınlanan "Kuş Gribi Hakkında Bilmek İstediğiniz Herşey" kitabına göre, 30 -50 yılda bir görülen "Influenze A ve benzeri grip virüsleri" nden korunmanın tek çaresi aşı. Bu tedavi şekli, kolaylıkla toplumun her kesimine uygulanabilmesi ve uzun dönemli koruma sağlaması bakımından da büyük önem taşıyor. Aşı, üretim masrafları düşük olduğu için, ekonomik çözümler sunuyor.
Revill, kitabında kuş gribinin tedavisinde kullanılan "Tamiflu" adlı ilâcın da yeterli olmadığını savunuyor: ”Tamiflu, değişken yapıdaki griplere karşı çok etkin değil. Hastalığın etkilerini zayıflatsa da tedavi ettiği söylenemez."
Kitabında virüsün vücudumuzda izlediği yolu "komando taktiklerine" benzeten Revill, şu ifadelere yer veriyor: "Virüs bir hücreye girer ve onu hızlı bir şekilde yıkar. Bağışıklık sistemimiz çoğu zaman tek başına bu kadar hızlı ve güçlü istilacılarla başa çıkamaz. Her şeyden önce, bağışıklık sisteminin güçlü olması ve hatta desteklenmesi çok önemlidir. Özellikle ‘betaglukan, çinko, D vitamini’ gibi destekleri almak şart. Günlük hayatımızda besinlerden elde edebileceğimiz bu değerleri salgın dönemlerinde dışarıdan konsantre şekilde alarak, bağışıklık sistemimizi güçlendirmeliyiz.”
Seyahatten önce aşı...
Hastalıktan korunmak için, hasta hayvanlarla veya H5N1 virüsü ile enfekte olduğu saptanmış insanlarla temas öyküsü veya kuşkusu olanların el hijyenine dikkat etmeleri, hasta kişinin kullandığı tabak, çatal ve kaşık gibi eşyalarının ortak kullanılmaması, yüz yüze yakın temastan kaçınılması ve bakım veren kişinin maske kullanması önerilir. Bir hafta süreyle günde 2 kez ateşini ölçmesi, 38'C'yi aşan ateşle birlikte öksürük, ishal, nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkarsa 7-10 gün süreyle günde bir kez 75 mg oseltamivir alması önerilir. İnsanlarda kullanılabilecek etkili bir aşı yoktur. Ölü ve canlı virüslerle aşı çalışmaları devam etmektedir. Halen grip aşısı olarak uyguladığımız aşı kuş gribine karşı koruma sağlamaz; ama bu aşının insanlarda hastalık yapan diğer grip virüslerine karşı etkili koruma sağladığı unutulmamalı ve aşıdan kaçınılmamalıdır. Kuş gribinin bulunduğu bölgelere seyahat edecek kişilere en az 2 hafta önce aşı yapılmalıdır. Seyahatten döndükten sonraki 10 gün içinde ateşlenirse ve solunum belirtileri oluşursa, gecikmeden bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
Prof. Dr. Semra Çalangu
ASM Enfeksiyon Hastalıkları Bölüm Başkanı
Hastalıkla ilgili merak edilenler
Kuş gribi insanlara nasıl bulaşıyor?
Hastalık, virüse yakalanmış kümes hayvanlarının dışkılarıyla ya da hayvanla doğrudan temasla insana geçiyor. En önemli bulaşma yöntemi temas. Nitekim vakaların görüldüğü hastaların neredeyse tamamı, evinde kümes hayvanı besleyenlerden oluşuyor. Bu hayvanların dışkıları insanlar aracılığıyla yayılabiliyor. Virüsün insana en kolay geçme yolu ise, hayvanın çıplak elle kesilmesi ya da tüylerinin yolunması.
Gıdaları dondurarak virüsü önleyebilir miyiz?
H5N1 virüsü soğuğu seviyor. Bu yüzden virüsü dondurarak öldürmek mümkün değil, hatta yaşam süresini uzatır. Virüs 0 derecede 1 ay canlı kalıyor. Isı ne kadar düşürse, yaşam süresi o kadar artar.
Tavuklu yemekler nasıl hazırlanmalı?
- Suda tavuk pişirme: En güvenli yöntem budur. 100 derece kaynayan suda piştiği için virüs, varsa bile ölür.
- Mangalda tavuk: Mangal iyice ısıtılmalı. Virüsün ölmesi için ısının 70 dereceye ulaşması gerekiyor. Güçlü bir ateş bunu sağlar. Etin her yanının pişmesine özen gösterilmeli.
Korkmadan tavuk ve yumurta yiyebilir miyiz?
Evet, kuş gribi yiyecek ve içecekten geçmiyor. Tavuk ve yumurta yemekte, ayrıca makarnalı entegre tesislerin tavuk ve ürünlerini yiyebilirsiniz.
Yavaş yavaş pişirmek daha mı etkili olur?
