1907busra1907id
Cevaplandı

Orgun Cabideleri şu an nerededir? Bu abidelerin özellikleri nelerdir? Kim yazmıştır,kimin için yazılmıştır,kısaca neden bahsediiliyordur? Arkadaşlar lütfen doğru cevaplayın.Saçma sapan şeyler yazanlar şikayet edilir...

Cevap :

Melike3534id

Orhun yazıtları, Göktürk İmparatorluğu’nun ünlü hükümdarı Bilge Kağan devrinden kalma altı adet yazılı dikilitaştır. Moğolistan’ın kuzeyinde, Baykal gölününü güneyinde, Orhun ırmağı vadisindeki Koşo Saydam Gölü yakınlarındadır. Bu yazıtlardan Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtları, Koçho Tsaydam bölgesindeki Orhun Irmağı civarında; Bilge Tonyukuk yazıtları ise, Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarından yaklaşık 360 km uzakta, Tola Irmağı’nın yukarı yatağındaki Bayn Tsokto (Bayn Çokto) bölgesindedir. Bilge Tonyukuk yazıtlarının, (Orhun Irmağı civarında olmamasına rağmen), Orhun yazıtlarıyla birlikte düşünülmesi, anılması Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtları ile aynı döneme ait olması ve aynı konuları içermesindendir. Yazıtlar Türk dili, tarihi, edebiyatı, sanatı, töresi hakkında önemli bilgiler vermektedirler. Türk ve Türkçe adı, ilk kez Doğu Göktürkler dönemine ait bu yazıtlarda geçmektedir.

Yazıtların üçü çok önemlidir. İki taştan oluşan Tonyukuk 716, Köl Tigin (Kültigin) 732, Bilge Kağan 735 yılında dikilmiştir. Köl Tigin yazıtı, Bilge Kağan’ın ağzından yazılmıştır. Kültigin, Bilge Kağan’ın kardeşi, buyrukçu ihtiyar Tonyukuk ise veziridir. Anıtların olduğu yerde yalnızca dikilitaşlar değil, yüzlerce heykel, balbal, şehir harabeleri, taş yollar, Su kanalları, koç ve kaplumbağa heykelleri, sunak taşları bulunmuştur.

İremSahraid

orhun abidelerinde Türk milletinin yaşam biçimi,yönetim anlayışı,kültürel değerlerine ait pek çok bilgi vardır.

-Türk adının geçtiği ilk belgedir

-Türk edebiyatının ilk hitabeti olma özelliğini taşır

-O dönemin kültürel değerlerinin kalıntıları vardır.

-Türk edebiyatının ilk yazılı 'edebi' eserleridir(ilk yazıtlar aslında yenisey yazıtlarıdır fakat edebi özellikleri yoktur)

-Kitabelerin yazıldığı dönemlerde Türkler yabancı kültürlerden etkilenmemeiş,bu ürünler saf türkçe ile yazılmıştır.

-Yazıtların konusu Göktürklerin kuruluşu,büyük bir devlet oluşu,çiinlilerle mücadeleleri,yıkılma sürecidir

-Bu yazıtlar göktürk alfabesiyle(38 harf)oluşturulmuştur

-İç uyak(seci) ilk kez bu metinlerde kullanılmıştır.

-Metinler vezir tonyukuk Kül tigin,Bilge kağan adına dikilmiştir(vezir tonyukuk kendi adına diktirmiştir fakat kül tigin ve bilge kağanın yazıtları Yolug tigin tarafından yazılmıştır)

yazıtlar moğolistandaki orhun ırmağının kenarında bulunmaktadır