ÇİMLENME İÇİN GEREKLİ ÇEVRE KOŞULLARI
Hava (Oksijen): Tohum, bünyesindeki su miktarı azaltılarak yaşam faa1iyetleri en aza indirilmiş canlı bir yapıdır. Dolayısıyla yaşaması için solunum bunun için de oksijen gereklidir. Çimlenme sırasında solunum hızı artar ve oldukça fazla miktarda oksijen kullanılır. Solunum sonucunda ortaya çıkan ısı enerjisi büyüme amacıyla kullanılır.
Çimlenme sırasındaki oksijen azlığı tohumun çimlenmesini geciktirir. Oksijen azlığı, fazla sulama yapılan, su tutma kapasitesi yüksek, iyi havalanmayan topraklarda ortaya çıkar.
Su: Tohumun çimlenebilmesi için bünyesine su alması zorunludur. Suyu alan tohum şişer. Bu arada faaliyete geçen enzimler aracılığı ile endospermdeki depo maddeleri embriyoya taşınır. Embriyo gelişmeye başlar ve kökcük tohum kabuğunu delerek dışarı çıkar.
Sıcaklık: Çimlenmenin gerçekleşebilmesi için gerekli ikinci koşul sıcaklıktır. Tohum ekimi, sıcaklığın o bahçe bitkisinin istediği sınırlara ulaştığı zamanda yapılırsa, tohum suyu bünyesine alabilir. Aksi takdirde toprakta yeterli su bulunsa bile tohum bu suyu alamaz
Işık: Işık, hem tohumun çimlenmesi hem de fide veya çöğürlerin büyümesini kontrol ettiği için, tohumla çoğaltmada önemli bir faktördür. Bahçe bitkilerinin çoğunda çimlenme için ışık gerekli değildir. Ancak bazı yaprak salata çeşitleri, kereviz, tere gibi sebze türlerinde ışıkta çimlenme daha iyi olmaktadır. Bu tür istekleri olan türlerde tohumların daha yüzlek ekilmesi, karanlıkta daha iyi çimlenenler için ise daha derine ekim önerilebilir.
Işığın azlığı kadar fazlalığı da zararlıdır. Fazla ışık yoğunluğunda sıcaklık da artacağından çöğür veya fidelerin yapraklarında yanma ve kavrulmalar meydana gelebilir. Işık yoğunluğunun az olduğu durumlarda ek aydınlatma, fazla olduğu durumlarda ise gölgelenme yapılmalıdır.
ÇİMLENMEYİ UYARICI İŞLEMLER
Toprağa ekilen her tohum, iklim ve toprak koşulları uygun olsa bile çimlenmeyebilir. Bunun nedenlerini aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz.
Tohum Dinlenme Halinde Olması: Fizyoloji kısmında da belirtildiği gibi, tohumlar hasattan sonra türlerin özelliğine bağlı olarak dinlenme dönemine girerler. Genellikle çok yıllık bahçe bitkilerinde bu dönem birkaç ay ile birkaç yıl arasında değişir. Sebze tohumlarında ise bu süre kısa olup, hasattan sonra tohumların kuru koşullarda muhafaza sırasında ortadan kalkar. Uzun veya kısa süreli dinlenmeye neden olabilir.
Tohum Bayat Olması: Ekilen tohum canlı değilse toprak ve iklim koşulları uygun olsa da çimlenme meydana gelmez.
Tohum Ekiminin Hatalı Olması: Tohumun ekimi sırasında yapılan teknik hatalar da tohumun çimlenmesi üzerinde olumsuz etki yaparak, çimlenmenin oluşumu engellenebilmektedir. Dinlenmenin ortadan kaldırılması ve çimlenmenin daha erken meydana gelebilmesi için tohumlara fiziksel, kimyasal veya biyolojik bazı uygulamalar yapılabilir.
