OSMANLı DEVLETİ'NDE JÖN TÜRK
HAREKETİNİN BAŞLAMASı VE ETKİLERİ
Yrd. Doç. Dr. Durdu Mehmet BURAK*
GİRİş
Jön Türkler: Osmanlı Devleti içinde 19. yüzyılın ikinci yarı-
sında Meşrut! bir temele dayalı bir sistem kurmak, Kanun-i Esasi
ilanıyla da serbest seçimlere gitmek ve böylece oluşturulacak meclise, ülke geleceğini teslim etmek gibi fikirlerle yola çıkan, hedef
olarak batı örnekliğini seçen Osmanlı aydınlarının ortak adıdır. Bu
isim ilk olarak Mustafa Fazıl Paşa'nın yayınladığı bir arlzada kullanılmış ve sonradan Namık Kemal ve Ali Suavi tarafından Yeni Osmanlılar karşılığı olarak benimsenmiştir. Ayrıca, ı. ve II. Meşrutiyet
dönemlerinde de bütün ihtilalciler için bu isim kullanılmıştır.
Jön Türk hareketi, Osmanlı tarihinin son kesitinde en önemli
sosyal ve siyasal harekettir. Belki de Osmanlı tarihinde böyle bir
orijinallik ve tipiklik az rastlanan bir örnektir. Jön Türkler'den İttihat ve Terakki 'ye uzanan yolda Osmanlı temelinden sarsılmıştır.
Kuruluş ve başlangıç noktaları ile sonuçları farklı neticeler doğuran
hareket, hem bir felaket hem de geleceği etkileyen bir kaosa dönüş-
müştür.
Tarihimizde Jön Türkler konusu, aydınlanmamış, karanlık yönleriyle hala önemini ve ilgi çekme özelliğini korumaktadır. Jön
Türklerin Türk tarihine damgasını vurdukları 1890-1918 yılları arası, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünün hızlanıp tamamlandığı
bir dönem olmuştur. Bir çöküşü n yanında, bir kuruluşun oluşumu-
* Gazi Üniversitesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi. Sosyal Bilgiler Eğitimi Bölümü,
